Archange, niemowlę urodzone w 28 tygodniu ciąży, w szpitalnym łóżku na oddziale neonatologicznym Lekarzy bez Granic
© Barbara Debout
Archange urodził się w 28 tygodniu ciąży i przez 45 dni walczył o życie na oddziale neonatologicznym Lekarzy bez Granic. Z powodu jego waleczności nasz zespół nazwał go Generałem. Republika Środkowoafrykańska, 2022

Republika Środkowoafrykańska: 15 ginekologów, sześć milionów mieszkańców

Dekady niestabilności i przemocy zbrojnej w Republice Środkowoafrykańskiej spowodowały, że podstawowa opieka medyczna jest poza zasięgiem wielu kobiet w ciąży i noworodków.  

Divine rodziła w bólu od wielu godzin. Jej poród się opóźniał, a Divine była wyczerpana. Na oddziale porodowym szpitala miejskiego w Bangui pielęgniarka podała jej oksytocynę, hormon przyspieszający częstotliwość i intensywność skurczów. 

Na oddziale przeznaczonym do porodów wysokiego ryzyka lekarze co 30 minut sprawdzają stan zdrowia kobiet oraz tętno dzieci. Jeśli poród trwa zbyt długo, pacjentka może zostać zabrana na salę operacyjną, aby przeprowadzić cesarskie cięcie. 

Tak kompleksowa opieka jest rzadko dostępna dla kobiet z Republiki Środkowoafrykańskiej. W kraju, w którym bardzo brakuje placówek służby zdrowia i personelu medycznego, niewiele kobiet w ciąży ma dostęp do odpowiedniej opieki położniczej.  

– Wiele kobiet nie udaje się na poród do ośrodka medycznego, rodzi w domu – mówi Adèle Guerde-Seweïen, położna Lekarzy bez Granic w szpitalu w Bangui, znanym jako CHUC. – W takiej sytuacji komplikacje mogą łatwo doprowadzić do śmierci matki lub dziecka.  

Wpłać darowiznę na działania Lekarzy bez Granic

Ratujemy zdrowie i życie w ponad 70 krajach na świecie, w tym zapewniamy opiekę okołoporodową. Wpłać teraz i wesprzyj nasze działania. Dziękujemy!

Ta tragedia by się nie wydarzyła 

Krzyk, głośniejszy niż wszystkie inne, rozbrzmiał na oddziale szpitalnym. Kobieta właśnie dowiedziała się o śmierci swojej ciężarnej siostry. Kilka minut wcześniej została przywieziona do szpitala i zabrana prosto na blok operacyjny. Ale było już za późno. Zespół medyczny zrobił wszystko, aby ją ustabilizować, ale udało się uratować tylko jej dziecko.   

– Ta tragedia nie wydarzyłaby się, gdyby w porę miała dostęp do opieki medycznej – mówi Guerde-Seweïen.  

Zdrowie matek i noworodków to poważny problem zdrowotny w Republice Środkowoafrykańskiej. Wskaźniki umieralności matek i dzieci w tym kraju należą do najwyższych na świecie. Według najnowszych statystyk, kobiety są 138 razy bardziej narażone na śmierć z powodu komplikacji ciążowych i porodowych niż w Unii Europejskiej. Prawdopodobieństwo, że dziecko w Republice Środkowoafrykańskiej umrze przed pierwszymi urodzinami jest 25 razy większe niż gdyby urodziło się w Europie. 

15 ginekologów, sześć milionów mieszkańców 

– W Republice Środkowoafrykańskiej poród oznacza ryzyko, zarówno dla matki jak i dziecka – mówi profesor Norbert Richard Ngbale, położnik ginekolog z oddziału położnictwa i neonatologii CHUC. – W kraju jest tylko około 15 ginekologów na sześć milionów mieszkańców. Bardzo brakuje wykwalifikowanego personelu, zwłaszcza na obszarach wiejskich. 

Większość zgonów matek w Republice Środkowoafrykańskiej jest związana z niebezpiecznymi aborcjami, ale także z ciążami, które występują zbyt wcześnie (tzn. gdy dziewczyna jest zbyt niedojrzała fizycznie, aby bezpiecznie urodzić) oraz z porodami w domu. Wielu z nich można by uniknąć, gdyby dostępna była opieka zdrowotna w zakresie wsparcia ciąży lub planowania rodziny. Chroniczny kryzys systemu opieki zdrowotnej w kraju jest również napędzany przez skrajne ubóstwo. Chociaż opieka zdrowotna nad matką i dzieckiem jest oficjalnie bezpłatna w Republice Środkowoafrykańskiej, zbyt często jest dostępna tylko dla tych, którzy mogą zapłacić.  

– W kraju, w którym 70 procent populacji żyje za mniej niż 2 dolary dziennie, każda decyzja musi być rozważona pod względem finansowym, nawet jeśli oznacza to narażenie zdrowia – mówi René Colgo, szef misji Lekarzy bez Granic w Republice Środkowoafrykańskiej. – Dla pacjentów pójście do szpitala to wydatek. Nie mają pieniędzy, by zapłacić za opiekę przedporodową, ani za transport do szpitala, a co dopiero za poród. Wiele kobiet uważa, że lepiej jest iść do szpitala w ostatniej chwili, jeśli w ogóle. Wspieranie zapewnienia bezpłatnej opieki jest więc niezbędne. 

Tym razem chciałam uniknąć ryzyka 

Jako matka ośmiorga dzieci, która doświadczyła komplikacji przy porodzie ze swoim siódmym dzieckiem, Carine Dembali tym razem nie chciała ryzykować zbyt późnego przybycia do szpitala.  

– Z wyjątkiem mojego pierwszego dziecka, zawsze rodziłam w domu z powodu braku pieniędzy – mówi. – Ale ostatnim razem pojawił się problem. Urodziłam dziecko, ale łożysko nie. Rodzina zawiozła mnie do szpitala Castor [szpitala z oddziałem położniczym zarządzanym wcześniej przez Lekarzy bez Granic], gdzie nie musiałam płacić. Dlatego tym razem chciałam uniknąć jakiegokolwiek ryzyka. Przed porodem pojechałam do szpitala w pobliżu mojego domu. Zobaczyli, że pępowina zagraża mojemu dziecku i przywieziono mnie tutaj na cesarkę.   

Na oddziałach położniczym i neonatologicznym CHUC, które zostały w pełni wyremontowane przez Lekarzy bez Granic przed otwarciem w lipcu 2022 roku, zapewniamy opiekę doraźną dla kobiet w ciąży i noworodków w sytuacjach krytycznych. Od połowy lipca do połowy grudnia 2022 roku zespoły lekarzy bez Granic i Ministerstwa Zdrowia zapewniły opiekę 3 084 kobietom w ciąży, a na oddziale neonatologicznym przyjęto 860 dzieci, w tym 239 urodzonych przedwcześnie.  

Niewiele szpitali w kraju zapewnia podobną opiekę, która obejmuje oddział intensywnej terapii dla wcześniaków i noworodków, mających problemy z oddychaniem i inne komplikacje.  

Archange, który urodził się w zaledwie 28 tygodniu (ciąża przeciętnie trwa 38-40 tygodni), walczył o życie przez 45 dni na oddziale intensywnej terapii CHUC. Zespół medyczny był pod takim wrażeniem jego walki o przetrwanie, że nadał mu przydomek „Mały generał”.   

– W chwili urodzenia ważył 800 gramów – mówi jego matka, Stephanie. – Jego siostra bliźniaczka niestety zmarła po dwóch tygodniach i myślałam, że stracę również jego.   

Zespół lekarzy bez Granic przekonał ją, aby spróbowała tzw. kangurowania, gdzie wcześniaki są trzymane blisko ciała matki 24 godziny na dobę. Przedłużający się kontakt „skóra do skóry” utrzymuje ich ciepło, utrzymuje ich równowagę emocjonalną i ostatecznie zwiększa ich szanse na przeżycie.   

– Kiedy wyszedł z intensywnej terapii, zaczęliśmy stosować metodę kangurowania – mówi Stephanie. – Byłam zestresowana i nie przekonana. Ale wkrótce zobaczyłam, że mu się poprawiało, jego stan zdrowia się polepszał. Dziś waży już 1,5 kg. Wkrótce będę mogła wrócić z nim do domu. 

Priorytet dla zespołów Lekarzy bez Granic 

Krytyczna sytuacja w Republice Środkowoafrykańskiej związana z opieką zdrowotną dla matek i dzieci sprawiła, że zapewniliśmy bezpłatną opiekę położniczą w nagłych przypadkach dla kobiet i noworodków w całym kraju. Szkolimy również personel Ministerstwa Zdrowia oraz remontujemy i wyposażamy placówki medyczne, aby można było zapewnić w nich dobry standard opieki. W 2021 roku nasze zespoły asystowały przy 19 600 porodach, w tym 1 020 zabiegach cesarskiego cięcia, a 1 900 noworodków było leczonych na oddziałach neonatologicznych wspieranych przez Lekarzy bez Granic w całym kraju.  

Mimo to potrzebne jest większe wsparcie, aby kobiety i dzieci w całym kraju miały dostęp do tych podstawowych usług. – Sytuacja wymaga ambitnych inwestycji ze strony wszystkich partnerów międzynarodowych w celu wzmocnienia dostępu do usług w zakresie zdrowia reprodukcyjnego – mówi Colgo. – To niedopuszczalne, że tak wiele kobiet i niemowląt traci życie każdego dnia z powodów, którym tak łatwo można zapobiec. 

News

Palestyna

Stanowisko Lekarzy bez Granic: UE ponownie zawiodła ludzi w Gazie  

Więcej
Palestyna

Strefa Gazy: Lekarze bez Granic obserwują bezprecedensowy wzrost niedożywienia

Więcej
Mężczyzna niesie dziecko pośród zniszczeń. Strefa Gazy, październik 2023
Palestyna

Wśród rodzin naszego personelu w Gazie niemal połowa zabitych to dzieci [BADANIE]

Więcej
30-letni Sadiq Yaqoobi jest pielęgniarzem. Podaje trzyletniemu chłopcu, Alisinie, leki na zapalenie płuc. Chłopiec będzie wymagał skierowania do szpitala na dalsze leczenie. Afganistan, 2025
afganistan

Afganistan: pomoc medyczna w najdalszych zakątkach prowincji Bamian 

Więcej
Ciężko zniszczony szpital Al Shifa w mieście Gaza. Strefa Gazy, luty 2025
Palestyna

Strefa Gazy: rodzina pracowników Lekarzy bez Granic ranna

Więcej
Palestyna

Strefa Gazy: pracownik Lekarzy bez Granic zabity 3 lipca

Więcej
W Katsinie, w Nigerii, zespoły Lekarzy bez Granic prowadzą sesje o niedożywieniu. Niedożywienie prowadzi m.in. do zahamowania rozwoju kognitywnego dzieci. Zabawa zapewnia dziecku stymulację i wspiera w uczeniu się. Nigeria, 2025, zdjęcie: Zoe Bennell/MSF

Siła zabawy: pięć okoliczności, w których zabawa zmienia życie dzieci

Więcej
Hanan gotuje na otwartym ogniu. To jedyny sposób, aby wyżywić rodzinę. Strefa Gazy, 2025
Palestyna

Strefa Gazy: list otwarty Lekarzy bez Granic do przywódców UE

Więcej
29-letnia Beatrice pochodzi z Sierra Leone. Przyjechała do Libanu w 2022 roku, by znaleźć pracę i wesprzeć swoją matkę i dwójkę dzieci. Mieszka z trzema innymi migrantkami na południowych przedmieściach Bejrutu. Cztery miesiące temu złamała obie kostki, próbując uchronić się przed izraelskim nalotem. Liban, 2025
Liban

Uwięzione i wykorzystywane: migrantki w Libanie 

Więcej
Palestyna

Dziesiątki Palestyńczyków zabitych w punktach dystrybucji żywności

Więcej
Zniszczone ulice i budynki w mieście Bajt Lahija na północy Gazy. Strefa Gazy, luty 2025
Palestyna

Oświadczenie na temat dystrybucji pomocy humanitarnej w Strefie Gazy

Więcej
Personel Lekarzy bez Granic rozmawia z bliską osobą pacjenta i tłumaczy jego stan zdrowia. Sudan Południowy, 2024
Sudan Południowy

Gdy liczy się każda minuta: pierwsze 72 godziny epidemii 

Więcej
Pielęgniarka podaje dziecku wodę w placówce medycznej Lekarzy bez Granic w Tawili, w Darfurze Północnym. Sudan, 2025. Zdjęcie: MSF
sudan

Matka przyjechała do nas na wielbłądzie 

Więcej
Bangladesz

Ponad 100 dni od cięć USAID: chaos, zamieszanie, katastrofa dla ludzi dotkniętych kryzysami

Więcej
Pielęgniarz Lekarzy bez Granic zakłada opatrunek 4-letniej Sham w naszej przychodni w mieście Gaza. Sham doznała oparzeń, gdy jej dom został zbombardowany. Strefa Gazy, 2024
Palestyna

Pacjenci z oparzeniami skazani na ból

Więcej
Widok na magazyn Lekarzy bez Granic w Dżubie. Sudan Południowy, 2022
Sudan Południowy

Lekarze bez Granic potępiają zbombardowanie szpitala w Old Fangak

Więcej