Nasza historia
Nasza historia
Od ponad 50 lat jesteśmy tam, gdzie ludzie potrzebują medycznej pomocy humanitarnej.
W 1971 roku, w następstwie wojny i klęski głodu w Biafrze w Nigerii, grupa francuskich lekarzy i dziennikarzy założyła Lekarzy bez Granic. Ich celem było powołanie niezależnej organizacji, która będzie udzielać niezbędnej pomocy medycznej w kryzysach humanitarnych szybko, efektywnie i z zachowaniem bezstronności.
Na początku organizację tworzyło 300 wolontariuszy: lekarze i lekarki, pielęgniarze i pielęgniarki oraz inni pracownicy.
Lekarzy bez Granic powołano w oparciu o przekonanie, że każdy powinien mieć dostęp do opieki medycznej niezależnie od płci, rasy, religii, wyznania czy przekonań politycznych, a potrzeby medyczne ludzi są ważniejsze niż granice państw. Od początku równie istotne dla Lekarzy bez Granic było publiczne informowanie o sytuacji ludzi dotkniętych kryzysami. Karta Lekarzy bez Granic wyznacza wartości, które nadają ramy wszystkim naszym działaniom.
W 1999 roku Lekarze bez Granic otrzymali Pokojową Nagrodę Nobla
„Milczenie przez długi czas było mylone z neutralnością i przedstawiane jako warunek konieczny działania humanitarnego. Lekarze bez Granic od samego początku działali w opozycji do tego założenia. Nie mamy pewności, że słowa są w stanie uratować życie, ale wiemy, że milczenie może zabić”.
dr James Orbinski, ówczesny prezes Lekarzy bez Granic, przyjmując nagrodę w imieniu organizacji
Najważniejsze wydarzenia z 50 lat działań Lekarzy bez Granic
1971
Karta Lekarzy bez Granic
Organizacja Lekarze bez Granic zostaje oficjalnie założona 22 grudnia 1971 roku. W tamtym czasie tworzyło ją 300 wolontariuszy: lekarze i lekarki, pielęgniarze i pielęgniarki oraz inni pracownicy. Zapoznaj się z Kartą Lekarzy bez Granic.
1972
Pierwsza misja Lekarzy bez Granic
W 1972 roku Lekarze bez Granic przeprowadzają pierwszą misję humanitarną w Managui, stolicy Nikaragui. Pojawiają się tam w następstwie trzęsienia ziemi, w wyniku którego zginęło pomiędzy 10 000
a 30 000 osób, a zniszczeniu uległa większość miasta.
1975
Przełom
W 1975 roku w trakcie kryzysu uchodźczego w Kambodży Lekarze bez Granic otwierają pierwszy program medyczny na dużą skalę, zapewniając pomoc ludziom szukającym schronienia przed represyjnymi rządami Pol Pota.
1976
Nauka działania w sytuacji wojny
W latach 1976-1984 Lekarze bez Granic są obecni w Bejrucie oraz w innych miastach ogarniętego wojną Libanu, lecząc rannych. Każdego dnia zespół udziela pomocy pacjentom z ranami postrzałowymi od pocisków lub odłamków.
1980
Kambodża
Odbywa się „Marsz przetrwania dla Kambodży” – Lekarze bez Granic po raz pierwszy publicznie zabierają głos w kwestii kryzysu humanitarnego na arenie międzynarodowej.
1984
Etiopia – klęska głodu i publiczne zabranie głosu
W sierpniu każdego dnia umiera z głodu 50 osób, a tysiące czekają na dystrybucję żywności. Miną miesiące, zanim rząd nazwie to „klęską głodu”. Kiedy rząd zaczyna przymusowo przesiedlać ludność i przekierowywać pomoc humanitarną, zespoły Lekarzy bez Granic nie mają innego wyboru niż publicznie zabrać głos. W konsekwencji w grudniu 1985 roku jedna z dwóch sekcji Lekarzy bez Granic pracujących na miejscu zostaje wydalona z kraju.
1991
Wojna domowa w Somalii
W konflikcie ginie ponad 300 000 Somalijczyków. 9 grudnia 1992 roku wojska amerykańskie lądują na plażach Mogadiszu, żeby przywrócić porządek i rozdawać pomoc żywnościową. Stając przed perspektywą utknięcia w niekończącym się konflikcie, Amerykanie decydują się przekazać kontrolę siłom pokojowym ONZ. Lekarze bez Granic krytykują niekonsekwentną strategię, jak i nadużycia, których dopuszcza się armia. W 1992 roku Lekarze bez Granic alarmują społeczność międzynarodową o panującej w kraju klęsce głodu.
1993
Bośnia i Hercegowina
Podczas wojny w Bośni i Hercegowinie działania medyczne Lekarzy bez Granic są rozszerzone na strefy bezpieczeństwa ONZ w Goražde i Srebrenicy. W grudniu 1992 roku Lekarze bez Granic publikują raport opisujący bośniacko-serbską politykę czystek etnicznych. Organizacja obciążyła bośniackich Serbów odpowiedzialnością za utrudnianie dostaw do Goražde i Srebrnicy, dwóch oblężonych enklaw muzułmańskich.
1994
Rwanda – „Lekarze nie są w stanie powstrzymać ludobójstwa”
Dochodzi do ludobójstwa w Rwandzie. Zespoły Lekarzy bez Granic są świadkami zbrodni na pacjentach i pracownikach organizacji. W maju Lekarze bez Granic proszą francuski rząd o pomoc w powstrzymaniu masakry ludności. 24 maja Lekarze bez Granic występują przed Komisją Praw Człowieka ONZ, mając nadzieję na wywołanie reakcji państw członkowskich. Kiedy dochodzi do masakry ponad 800 000 Tutsi i Hutu, Lekarze bez Granic podejmują bezprecedensową decyzję i apelują o międzynarodową interwencję wojskową.
1995
Masakra w Srebrenicy
Lekarze bez Granic są jedyną organizacją międzynarodową obecną podczas upadku Srebrenicy (Bośnia), teoretycznie chronionej przez siły działające pod mandatem ONZ.
W sierpniu 1995 roku Lekarze bez Granic potępiają masakrę 8 000 cywilów z rąk wojsk serbskich.
1995
Wojna czeczeńska
W grudniu 1994 roku rosyjskie czołgi wjeżdżają do stolicy Czeczenii, Groznego. Milion ludzi zostaje uwięzionych pod ostrzałem bomb, rakiet i karabinów maszynowych. Miasto zostaje zrównane z ziemią. Zespół Lekarzy bez Granic udziela pomocy medycznej w bardzo niestabilnych warunkach.
1999
Pokojowa Nagroda Nobla
W październiku 1999 roku Lekarze bez Granic otrzymują Pokojową Nagrodę Nobla „w uznaniu za pionierskie działania humanitarne na kilku kontynentach” oraz dla uhonorowania naszego personelu medycznego, który leczył dziesiątki milionów ludzi. W trakcie przemówienia dr James Orbinski, ówczesny prezes Rady Międzynarodowej Lekarzy bez Granic, potępia rosyjską agresję przeciw cywilom w Czeczenii.
Dochód z nagrody został wykorzystany do założenia inicjatywy znanej dziś pod nazwą Access Campaign (link do strony w języku angielskim).
2001
Epidemia HIV/AIDS
Lekarze bez Granic rozpoczynają leczenie osób żyjących z HIV terapią antyretrowirusową w siedmiu krajach.
2002
Działania na Lampedusie we Włoszech
Lekarze bez Granic zaczynają udzielać pomocy w ośrodkach recepcyjnych na Lampedusie ludziom przeprawiającym się przez Morze Śródziemne do Europy, zapewniając nowoprzybyłym opiekę medyczną.
2003
Amerykańska inwazja na Irak
Zespoły Lekarzy bez Granic pozostają w Bagdadzie podczas wojny i krytykują rząd Stanów Zjednoczonych za niezapewnienie adekwatnej opieki medycznej cywilom.
2004
Tsunami w Azji Południowo-Wschodniej
Pierwszy zespół Lekarzy bez Granic dociera na miejsce w 72 godziny po katastrofie, która miała miejsce 26 grudnia 2004 roku i przeprowadza rozpoznanie potrzeb w Indonezji, Malezji, Indiach, Mjanmie, na Sri Lance i w Tajlandii. W obliczu bezprecedensowej fali solidarności i po ustaleniu zakresu działań, Lekarze bez Granic proszą darczyńców o wstrzymanie darowizn na ten cel, ponieważ organizacja otrzymała więcej pieniędzy, niż potrzebuje na programy medyczne w tym regionie.
2004
Pięciu pracowników Lekarzy bez Granic zabitych w Afganistanie
W czerwcu pięciu pracowników Lekarzy bez Granic zostaje zaatakowanych i zabitych podczas podróży w Afganistanie. Brak reakcji władz na to wydarzenie jest ilustracją ich bierności i braku zaangażowania w zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom humanitarnym. W konsekwencji Lekarze bez Granic wycofują się z kraju po 20 latach obecności.
2005
Kryzys żywnościowy w Nigrze
Lekarze bez Granic reagują na zapomniany kryzys żywnościowy w Nigrze i w trybie ambulatoryjnym leczą 63 000 skrajnie niedożywionych dzieci, używając innowacyjnej, gotowej do spożycia żywności terapeutycznej. Jest to pierwszy przypadek zastosowania tego protokołu leczenia na tak dużą skalę. Następnie Lekarze bez Granic aktualizują swoje wytyczne dotyczące leczenia niedożywienia, uwzględniając to innowacyjne podejście.
2009
Powrót do Afganistanu
Po pięciu latach nieobecności Lekarze bez Granic wracają do kraju i rozpoczynają działania wspierające szpitale w Kabulu i Laszkargah, stolicy prowincji Helmand.
2010
Trzęsienie ziemi i cholera na Haiti
Lekarze bez Granic rozpoczynają największą interwencję kryzysową w swojej historii już w dzień po trzęsieniu ziemi z 12 stycznia. Setki tysięcy ludzi zostało rannych bądź zginęło, a miliony straciły dach nad głową. W październiku, kiedy wybucha epidemia cholery, Lekarze bez Granic mobilizują setki pracowników, otwierają ponad 50 centrów leczenia cholery w całym kraju, prowadzą kampanie edukacyjne i udzielają pomocy ponad 100 000 pacjentów.
2012
Wojna w Syrii
Sytuacja humanitarna w regionie się pogarsza. Miliony Syryjczyków uchodzą z kraju, szukając schronienia, lecz pomoc i opieka medyczna, które otrzymują, są niewystarczające. Na początku 2014 roku pięciu pracowników Lekarzy bez Granic zostaje porwanych w Syrii. W tym samym roku Lekarze bez Granic podejmują decyzję o wycofaniu się z terenów kontrolowanych przez Państwo Islamskie. Od 2011 roku Lekarze bez Granic wspierają rosnącą liczbę placówek medycznych w rejonach najbardziej dotkniętych przez konflikt.
2014
Epidemia gorączki krwotocznej ebola
Wybuch największej epidemii eboli w historii zostaje ogłoszony 22 marca w Gwinei. W sześciu krajach Afryki Zachodniej umiera ponad 11 300 ofiar, w tym ponad 500 pracowników medycznych.
W szczytowym okresie epidemii Lekarze bez Granic zatrudniają niemal 4 000 pracowników lokalnie i ponad 325 międzynarodowo. Lekarze bez Granic przyjmują 10 376 pacjentów do centrów leczenia eboli, z czego 5 226 to potwierdzone przypadki. Epidemia kończy się w czerwcu 2016 roku.
2014
Wojna w Jemenie
W drugiej połowie 2014 roku w Jemenie wybucha wielostronna wojna domowa, a uzbrojeni członkowie ugrupowania Ansar Allah stawiają opór koalicji grup islamistycznych dowodzonej przez Arabię Saudyjską, siłom dżihadystycznym i ruchowi secesjonistycznemu na południu kraju. Wojna wyniszcza kraj, prowadząc do załamania i tak już osłabionego systemu ochrony zdrowia. Jemeńczycy mają ogromne trudności z dostępem do opieki zdrowotnej i jej opłaceniem. Wybuch epidemii cholery w 2017 roku prowadzi do dalszego spustoszenia kraju i zabija tysiące osób.
2015
Szpitale nie są celem #NotATarget
3 października 2015 roku w amerykańskim nalocie giną 42 osoby i zniszczone zostaje centrum urazowe w Kunduzie w Afganistanie. W 2016 roku około 75 placówek medycznych prowadzonych bądź wspieranych przez Lekarzy bez Granic w Syrii i w Jemenie zostaje zaatakowanych.
3 maja 2016 roku dr Joanne Liu, prezeska Lekarzy bez Granic, wzywa Radę Bezpieczeństwa ONZ do ochrony ludności cywilnej i szpitali w strefach działań wojennych.
2015
Operacja ratunkowa na Morzu Śródziemnym
Dziesiątki tysięcy migrantów i uchodźców wyruszają w niebezpieczną podróż przez Morze Śródziemne do Europy. W maju Lekarze bez Granic i inne organizacje pozarządowe rozpoczynają operację ratunkową (ang. SAR, Search and Rescue) w centralnym rejonie Morza Śródziemnego.
2016
Lekarze bez Granic przestają przyjmować środki z Unii Europejskiej i państw członkowskich
W czerwcu Lekarze bez Granic ogłaszają, że nie będą już przyjmować funduszy z Unii Europejskiej i państw członkowskich w akcie sprzeciwu wobec ich szkodliwych polityk migracyjnych opartych na odstraszaniu oraz nasilających się prób uniemożliwiania ludziom dotarcia do europejskich wybrzeży. Decyzja wchodzi w życie ze skutkiem natychmiastowym i obejmuje wszystkie nasze projekty na całym świecie.
2017
Kryzys uchodźczy Rohingya
Od 25 sierpnia ponad 655 000 uchodźców Rohingya uciekło do Bangladeszu z powodu wymierzonej przeciwko nim przemocy w stanie Rakhine w Mjanmie.
Większość z nich żyje w trudnych warunkach w obozach dla uchodźców. W odpowiedzi Lekarze bez Granic rozszerzają swoje działania na tym obszarze o zapewnianie czystej wody, dostęp do urządzeń sanitarnych i pomoc medyczną dla uchodźców.
2020
Matki zabite w Dasht-e-Barchi
12 maja grupa uzbrojonych napastników zaatakowała nasz oddział położniczy w szpitalu w Dasht-e-Barchi w Kabulu w Afganistanie, mierząc w kobiety w porodzie i młode matki. Sprawcy zabili 24 osoby, w tym 16 kobiet, dwóch chłopców i położną Lekarzy bez Granic. Ze względu na niestabilną sytuację i niemożność zagwarantowania pacjentom bezpieczeństwa, podejmujemy trudną decyzję o wycofaniu się z tej placówki, pozostawiając kobiety bez kompleksowej opieki okołoporodowej.
2020
Pandemia COVID-19
Wybuch epidemii nowego koronawirusa przeradza się w pandemię. Wirusem COVID-19 zaraża się blisko 85 milionów ludzi, a w samym 2020 roku umiera dwa miliony chorych. W obliczu rosnących wyzwań Lekarze bez Granic prowadzą działania, żeby odpowiedzieć na pandemię i utrzymać dostęp do opieki zdrowotnej – w krajach, w których wcześniej pracowaliśmy, jak i tam, gdzie nigdy wcześniej nie musieliśmy reagować na kryzys, np. w Norwegii czy Czechach. Wzywamy firmy farmaceutyczne, aby nie czerpały zysków z pandemii i zapewniły sprawiedliwy i równy podział szczepionek.