Testament bez Granic

Spadek możemy przekazać zgodnie z ustawą albo zgodnie ze swoją wolą wyrażoną w ważnym i skutecznym testamencie.

Testament koryguje lub uchyla reguły ustawowe i określa udziały spadkowe. W przeciwnym wypadku uznaje się, że wszyscy mają równy udział w spadku.

Na spisanie testamentu warto zdecydować się szczególnie wtedy, gdy nie odpowiada nam ustawowy porządek dziedziczenia. Pozwoli to rozporządzić swoim majątkiem inaczej, niż wynika to z przepisów i uwzględnić w nim: 

• naszą sytuację finansową i rodzinną, 
• łączące nas z innymi więzy uczuciowe, 
• nasze zobowiązania, 
• chęć wsparcia istotnych dla nas inicjatyw społecznych lub charytatywnych. 

Testament może sporządzić tylko osoba fizyczna mającą pełną zdolność do czynności prawnych, czyli osoba, która ukończyła 18 lat i nie została ubezwłasnowolniona.  

Jeśli osoba sporządzająca testament nie miała świadomości lub swobody w powzięciu decyzji lub wyrażeniu woli (na przykład wskutek zaburzeń psychicznych, demencji, szoku pourazowego czy środków odurzających) albo działała pod wypływem groźby lub błędu – testament jest nieważny. 

Testament należy sporządzić osobiście. Nie może być sporządzony przez przedstawiciela, w tym przez pełnomocnika. 

Testamenty dzielimy na dwa rodzaje: testamenty zwykłe i testamenty szczególne. Do testamentów zwykłych zaliczamy testament własnoręczny, notarialny lub urzędowy. Gdy taki testament nie zostanie odwołany, będzie obowiązywał aż do śmierci spadkodawcy. 

Do testamentów szczególnych zaliczamy z kolei testament ustny, testament podróżny oraz testament wojskowy. Testamenty szczególne mogą być sporządzone jedynie w określonych sytuacjach i mają ograniczoną w czasie ważność (tracą moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego). 

Najczęściej wybieranymi formami testamentów są testamenty własnoręczne i notarialne: 

• testament własnoręczny – sporządzony pismem ręcznym, podpisany oraz opatrzony datą; nieważny jest testament zredagowany na komputerze albo spisany przez inną osobę albo wspólnie z inną osobą, 
• testament notarialny – sporządzony przez notariusza i podpisany w jego obecności; obowiązkowy w przypadku korzystania z zapisu windykacyjnego.  

Przepisy nie ograniczają spadkodawcy w zakresie swobody testowania – czyli spisywania i odwoływania testamentu. W testamencie do spadku możemy powołać wybraną przez siebie osobę fizyczną. Może to być członek rodziny lub inna bliska nam osoba. Spadek możemy też przekazać osobie prawnej (osobami prawnymi są m.in. fundacje, w tym Fundacja Lekarze bez Granic) lub jednostce nieposiadającej osobowości prawnej. 

Pamiętajmy, że najbliżsi członkowie rodziny – dzieci, wnuki, małżonek lub rodzice – którzy dziedziczyliby po spadkodawcy ustawowo, ale nie zostali uwzględnieni w testamencie, mają prawo domagać się zachowku w wysokości 1/2 wartości majątku, który odziedziczyliby zgodnie z ustawą. W przypadku osób niezdolnych do pracy lub małoletnich zachowek wynosi 2/3 majątku. 

Jesteśmy wdzięczni za każdą decyzję o uwzględnieniu Lekarzy bez Granic w testamencie. To między innymi środki z zapisów testamentowych pozwalają nam działać niezależnie i nieść medyczną pomoc humanitarną każdemu, kto jej potrzebuje. Tak, jak robimy to od ponad 50 lat. 

Prosimy, byś sporządzając testament w pierwszej kolejności zadbała lub zadbał o przyszłość najbliższych Ci osób. Wystarczy, że podarujesz Lekarzom bez Granic część swojego dziedzictwa lub nawet symboliczną kwotę. Dziękujemy.  

Lekarze bez Granic mogą być wskazani w testamencie jako:

• spadkobiercy – czyli powołani do całego lub części spadku, 
• zapisobiercy – czyli podmiotu, na rzecz którego został ustanowiony zapis – własność określonej rzeczy lub konkretna suma pieniędzy. 

Dane do wskazania Lekarzy bez Granic w testamencie: 

Fundacja Lekarze bez Granic
Sapieżyńska 10a
00-215 Warszawa
KRS: 0000901812
NIP: 7011036879
REGON: 389126082 

Możesz także uposażyć Lekarzy bez Granic w polisie na życie. W przypadku zawierania umowy ubezpieczenia na życie, zapoznaj się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia. 

Dane do wskazania Lekarzy bez Granic w polisie na życie:  

Fundacja Lekarze bez Granic
Sapieżyńska 10a
00-215 Warszawa
KRS: 0000901812
NIP: 7011036879
REGON: 389126082 

Do dziedziczenia ustawowego dochodzi jedynie wtedy, gdy: 

• nie pozostawiliśmy testamentu,  
• sporządzony przez nas testament okazał się w całości nieważny lub nieskuteczny, 
• żadna z osób powołanych przez nas do spadku nie chce lub nie może być spadkobiercą. 

Przepisy ustawy regulują zarówno kolejność dochodzenia do dziedziczenia osób uprawnionych do spadku, jak i wielkość przysługujących im udziałów. 

Przykłady dziedziczenia: 

Przykład 1 

Spadkodawczyni (Julia) jest zamężna (Tomasz), nie ma dzieci. Ma brata (Franciszek) i matkę (Janina), a jej ojciec (Zenon) zmarł. 

Podział spadku: 

Mąż Tomasz – ½ masy spadkowej. 
Matka Janina – ¼ masy spadkowej. 
Brat Franciszek – ¼ masy spadkowej. 

Przykład 2  

Spadkodawca (Tadeusz) jest żonaty (Anna) i ma czwórkę dzieci. Jedno z nich (Jan) nie żyje, ale ma synów (Mieszko i Ksawery). 

Podział spadku: 
Żona Anna – 8/32 masy spadkowej. 
Córka Weronika, synowie Robert i Paweł – 6/32 masy spadkowej. 
Wnuki Mieszko i Ksawery – po 3/32 masy spadkowej.   

Rozwód i separacja (orzeczona przez sąd) pozbawia małżonka prawa do dziedziczenia ustawowego i domagania się zachowku. 

Separacja faktyczna (pozostawianie w związku małżeńskim mimo rozstania) nie wpływa na zdolność współmałżonka do dziedziczenia. 

Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby były małżonek dziedziczył na podstawie sporządzonego przez byłego współmałżonka testamentu. 

Osoby małoletnie dziedziczą tak samo jak osoby pełnoletnie. Brak oświadczenia o przyjęciu spadku wprost lub jego odrzuceniu oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Odpowiedzialność za długi spadkowe w tym wypadku jest ograniczona do wartości aktywów spadkowych. 

W imieniu osoby małoletniej spadkiem zarządzają rodzice lub opiekunowie prawni. Rodzice/opiekunowie prawni nie mają jednak dowolności w dysponowaniu majątkiem dziecka – czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu (np. rozporządzenie nieruchomością, obciążenie jej hipoteką) wymagają uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego. Spadkodawca może też zastrzec, że przedmioty przypadające małoletniemu, będą objęte zarządem osoby trzeciej (zarządcy). 

Opiekun prawny dziecka może złożyć w imieniu małoletniego oświadczenie o odrzuceniu spadku. Wcześniej jednak musi na to uzyskać zgodę sądu rodzinnego. Jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, a drugi rodzic, któremu przysługuje władza rodzicielska, zgadza się na odrzucenie spadku, zgoda sądu nie jest wymagana.  

Aby testament własnoręczny był ważny, musi być: 

• w całości sporządzony pismem ręcznym, 
• podpisany (najlepiej czytelnie imieniem i nazwiskiem), 
• opatrzony datą. 

Ważne! Nie wystarczy własnoręczne podpisanie treści testamentu spisanej na komputerze. Taki testament jest nieważny! 

Testament nie może być sporządzony przez pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego i nie może być sporządzony wspólnie z inną osobą (zakaz testamentów wspólnych). 

Można sporządzić testament o dowolnej treści, w formie osobnego dokumentu lub nawet listu, pod warunkiem, że z treści jasno wynika nasza wola rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci. 

Do spadku możemy powołać wybraną przez siebie osobę fizyczną lub prawną, która musi być określona w testamencie na tyle precyzyjnie, aby jej identyfikacja nie budziła wątpliwości: 

• imię i nazwisko – np. Mikołaj Szwed, PESEL, adres zamieszkania, 
• imię wraz z jasnym określeniem – np. moja wnuczka Joanna,  
• pełna nazwa osoby prawnej – np. Fundacja Lekarze bez Granic w Polsce, KRS 0000901812. 

Spisanie testamentu u notariusza wymaga osobistego stawienia się w kancelarii notarialnej i podania treści rozporządzenia na wypadek śmierci. Notariusz pouczy nas o wszystkich okolicznościach istotnych dla ważnego rozrządzenia majątkiem na wypadek śmierci oraz dopełni starań, aby potwierdzić, że nie zachodzą okoliczności, które wyłączają możliwość sporządzenia testamentu. 

Kiedy testament powinien być sporządzony przed notariuszem? 

Jeśli chcemy, by konkretny składnik naszego majątku z chwilą otwarcia spadku (z chwilą naszej śmierci) trafił do wskazanej przez nas osoby, testament powinien zawierać tak zwany zapis windykacyjny. Zapis windykacyjny jest formą rozrządzenia spadkowego, które może pojawić się wyłącznie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. Zapisobiorca windykacyjny nabywa spadek (przedmiot zapisu windykacyjnego), niezależnie od tego, kiedy nastąpi formalne potwierdzenie praw do spadku. 

Co należy zabrać do notariusza? 

Decydując się na sporządzenie testamentu notarialnego, należy zabrać ze sobą: 

• ważny dokument potwierdzający naszą tożsamość – w Polsce będzie to dowód osobisty, paszport lub karta pobytu, 
• dane osób, które zostaną wskazane w testamencie – imię i nazwisko, numer PESEL, 
• jeśli w testamencie zamierzamy ustanowić zapis windykacyjny nieruchomości na rzecz oznaczonej osoby, warto ustalić wcześniej numer księgi wieczystej nieruchomości lub posiadać dane lokalu, który nie ma księgi. 

Sporządzenie testamentu u notariusza jest płatne. Dokładna cena zależy od treści dokumentu. 

Czy można podważyć ważność testamentu notarialnego?  

Każdy z testamentów może zostać podważony – nie ma znaczenia, w jakiej formie została wyrażona ostatnia wola zmarłego. Podważenie testamentu notarialnego jest o tyle trudniejsze, że notariusz jest zobowiązany zadbać o to, żeby osoby składające oświadczenia woli, były świadome i działały swobodnie, czyli bez przymusu. 

Testament można podważyć w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku lub innego postępowania dotyczącego spadku, przykładowo postępowania o uchylenie lub zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, o zachowek, czy o wykonanie zapisu testamentowego. 

Czym jest Notarialny Rejestr Testamentów (NORT)? 

Od października 2011 r. testament (każdy, także ten własnoręczny) można zarejestrować w notarialnym rejestrze testamentów (NORT). Wpis do rejestru jest dobrowolny i decyduje o nim spadkodawca. Zarejestrowanie testamentu daje nam pewność, że testament nie ulegnie zniszczeniu czy zagubieniu. Rejestr nie zawiera informacji o treści testamentu ani o danych osobowych spadkobierców. Potwierdza on jedynie fakt, że określona osoba sporządziła testament, oraz wskazuje, w której kancelarii notarialnej można otrzymać wypis tego dokumentu. 

Jeśli chcemy zarejestrować w NORT testament własnoręczny, musimy przekazać go na przechowanie do wybranej przez nas kancelarii notarialnej. Zarejestrowanie testamentu w NORT jest bezpłatne. 

W spadku możemy przekazać określone składniki majątku wskazanym osobom fizycznym lub prawnym (na przykład fundacjom). Reguluje to zapis zwykły lub windykacyjny. 

Zapis zwykły nakłada na osobę otrzymującą spadek obowiązek spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz wskazanych w zapisie osób (zapisobierców) – na przykład przekazania określonej sumy pieniężnej lub przeniesienia własności określonej rzeczy. Z instytucji zapisu możemy skorzystać na przykład wtedy, gdy chcemy, by naszym spadkobiercą była bliska nam osoba, a jednocześnie zależy nam, aby określona suma pieniężna ze spadku została przekazana fundacji, która realizuje ważne dla nas cele społeczne. 

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być jedynie rzecz oznaczona co do tożsamości (np. nieruchomość, obraz, samochód) lub zbywalne prawo majątkowe (np. prawa autorskie, akcje lub udziały, papiery wartościowe). Przedmiotem zapisu windykacyjnego nie mogą być pieniądze. Ważny jest tylko zapis windykacyjny dokonany w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. Zapis windykacyjny upraszcza sytuację zapisobiercy, ponieważ nabywa on przedmiot zapisu już w chwili śmierci spadkodawcy. 

UWAGA: jeśli przekazane przez nas w testamencie w drodze zapisów składniki majątku stanowią cały lub prawie cały spadek, osobę, której zostały zapisane takie przedmioty, nie uznaje się za zapisobiercę, ale za spadkobiercę powołanego do całego spadku. Odziedziczenie całego spadku wiąże się z szeregiem obowiązków, przykładowo z zapłatą zachowku lub odpowiedzialnością za długi spadkowe. 

Zapis zwykły i zapis windykacyjny: 

Zachowek to uprawnienie do żądania określonej sumy pieniędzy, z którym zstępni (kolejni potomkowie) zmarłego, jego małżonek oraz rodzice mogą wystąpić wobec powołanego w testamencie spadkobiercy, zapisobiercy windykacyjnego lub obdarowanego. Zachowek jest formą ochrony interesów członków najbliższej rodziny zmarłego, którzy nie zostali w ogóle powołani do spadku lub otrzymali udział spadkowy mniejszy, niż wynikający z przepisów ustawy.  

Realizacja prawa do zachowku zależy od woli uprawnionego. To on decyduje, czy wystąpi z żądaniem zapłaty wobec zobowiązanego spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego. Jeśli zobowiązany do wypłaty zachowku odmawia spełnienia żądania osoby uprawnionej, konieczne jest wniesienie pozwu do sądu. Należy pamiętać, że roszczenia z tytułu zachowku ulegają przedawnieniu z upływem 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu. 

Zachowek przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, jeżeli byliby powołani do spadku z ustawy. 

Do zachowku nie są uprawnione: 

• osoby uznane za niegodne, 
• osoby wydziedziczone przez spadkodawcę, 
• małżonek, który został odsunięty od dziedziczenia w związku ze złożonym pozwem o rozwód lub separację z jego winy (taki pozew musi być uzasadniony). 

Obliczanie zachowku 

Zachowek wynosi 1/2 wartości udziału spadkowego, który przypadłby przy dziedziczeniu ustawowym; małoletnim oraz trwale niezdolnym do pracy przysługuje 2/3 tego udziału. 

Przy obliczaniu udziału spadkowego uwzględnia się również spadkobierców niegodnych oraz tych, którzy spadek odrzucili, natomiast pomija się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni. 

Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się: 

• zapisów zwykłych i poleceń, 
• drobnych darowizn, 
• darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty (licząc od dnia otwarcia spadku) na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. 

Do spadku dolicza się natomiast darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. 

Substrat zachowku 

Substrat zachowku to czysta wartość spadku + wartość zapisów windykacyjnych oraz darowizn dokonanych przez spadkodawcę. 

Przykład 

Bogdan pozostawił żonę Ewę (zdolną do pracy), pełnoletnią córkę Julię i małoletniego syna Edwarda. Przypadające udziały spadkowe wynoszą odpowiednio po 1/3. Żona może się domagać zachowku w wysokości 1/6 (1/2 x 1/3), Julia 1/6 spadku (1/2 x 1/3), natomiast Edward w wysokości 2/9 (2/3 x 1/3). 

Sporządzony testament możemy zawsze odwołać lub zmienić.  

Odwołanie może polegać na: 

• przekreśleniu fragmentów treści w testamencie,  
• pozbawieniu go cech, od których zależy jego ważność (np. zamazanie podpisu),
• zniszczeniu testamentu, 
• sporządzeniu nowego testamentu, w którym odwołamy poprzedni testament.  

Jeśli sporządzimy nowy testament, z którego nie wynika, że naszym celem było odwołanie poprzedniego testamentu, to w mocy pozostaną te postanowienia poprzedniego testamentu, które nie są sprzeczne z treścią nowego testamentu. 

Aby zmienić testament notarialny nie trzeba też sporządzać nowego testamentu notarialnego – wystarczy sporządzić kolejny własnoręczny testament. 

Zgodnie z przepisami pierwszeństwo w określeniu, kto odziedziczy spadek, ma wola spadkodawcy. Jeśli odwołaliśmy testament i nie sporządziliśmy nowego, kolejność dziedziczenia określają przepisy ustawy. 

Kiedy i jakie darowizny zaliczamy do masy spadkowej? 

W przypadku dziedziczenia ustawowego na poczet przyszłego spadku zaliczane są jedynie darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę na rzecz zstępnych oraz małżonka.  

Obowiązek zaliczenia darowizn i zapisów windykacyjnych na poczet przyszłego spadku zależy jednak od woli spadkodawcy. Spadkodawca może w umowie darowizny albo w testamencie zwolnić obdarowanego lub spadkobiercę z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową darowizny lub zapisu windykacyjnego, a także rozszerzyć ten obowiązek na innych spadkobierców, na których ten obowiązek nie ciąży. 

Zaliczeniu podlegają wszystkie darowizny z wyjątkiem darowizn drobnych, zwyczajowo przyjętych. 

Jeżeli przy podziale spadku okaże się, że spadkodawca dokonał za życia darowizn, które podlegają doliczeniu, ich wartość dodaje się do wartości spadku. Uzyskaną kwotę dzieli się następnie na schedy spadkowe, przypadające każdemu ze spadkobierców ustawowych zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego. Na koniec, od wartości tych sched odejmuje się, w odniesieniu do spadkobierców, którzy otrzymali darowizny ich wartość, a pozostałą różnicę wypłaca się im ze spadku.  

Jeśli okaże się, że wartość darowizny jest wyższa niż wartość schedy, obdarowany nie musi zwracać ani całości, ani części darowizny, którą otrzymał.  

Przykład 

Spadek po Janinie nabyli z mocy ustawy jej jedyni synowie Piotr i Roman w częściach równych. Czysta wartość spadku wyniosła 2 mln złotych. Kilka lat wcześniej Piotr otrzymał od matki darowiznę w postaci mieszkania wartego obecnie 900 tys. złotych. Suma do podziału wyniesie zatem łącznie 2 mln 900 tys. złotych (darowizna plus czysta wartość spadku), którą należy podzielić po połowie. Z tego Roman otrzyma 1 mln 450 tys. złotych, a Piotr 550 tys. złotych, ponieważ wcześniej otrzymał mieszkanie warte obecnie 900 tys. złotych. 

Darowizna a zachowek 

Darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane jeszcze za życia spadkodawcy doliczane są do czystej wartości spadku tworząc tzw. substrat zachowku. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się natomiast drobnych darowizn ani darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, na rzecz osób trzecich (niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku). 

Dla uprawnionych do zachowku nie ma zatem znaczenia, czy spadkodawca określone składniki majątku przeznaczył osobom trzecim w testamencie, czy jeszcze za życia przekazał w formie darowizny, ponieważ są one co do zasady wliczane do podstawy ustalenia należnego im zachowku.

Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do dziedziczenia ustawowego oraz prawa do zachowku. Przyczyna wydziedziczenia musi być określona w testamencie i wynikać z przepisów.  

Wydziedziczenia można dokonać w przypadku: 

• uporczywego postępowania wbrew woli spadkodawcy, w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, 
• uporczywego niedopełniania względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np. brak wsparcia w czasie choroby; nieinteresowanie się przez długie lata losem bliskich), 
• dopuszczenia się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci (np. pobicie, znieważenie). 

Jaka jest różnica między wydziedziczeniem a testamentem negatywnym? 

Spadkodawca może wyłączyć od dziedziczenia ustawowego określoną osobę, nie ustanawiając równocześnie innej osoby spadkobiercą. Wyłączony traktowany jest tak, jak gdyby nie dożył otwarcia spadku. Testament negatywny to nie jest wydziedziczenie. 

Uzupełnieniem rozporządzeń na wypadek śmierci może być zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia. 

Zrzeczenie się dziedziczenia to odrzucenie przysługującego nam spadku jeszcze za życia spadkodawcy. Można tego dokonać tylko poprzez podpisanie z potencjalnym spadkodawcą umowy w formie aktu notarialnego. Należy pamiętać, że niezachowanie formy aktu notarialnego powoduje nieważność czynności prawnej. Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki) zrzekającego się, chyba że umówiono się inaczej. Jeśli ktoś skutecznie zrzekł się dziedziczenia, to traci prawo do zachowku. 

Czy można zrzec się prawa do zachowku? 

Możliwe jest również zawarcie umowy o zrzeczeniu się prawa do zachowku. Umowa ta zwiększa swobodę testowania przyszłego spadkodawcy o wartość zachowku, a jednocześnie zmniejsza obciążenie spadku długiem o pokrycie roszczeń o zachowek.  

Czym różni się zrzeczenie się dziedziczenia od odrzucenia spadku? 

Odrzucenie spadku następuje już po śmierci osoby, po jakiej ma się otrzymać spadek. Jest to więc czynność całkowicie jednostronna. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku skutkuje tym, że spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył momentu otwarcia spadku. Oświadczenie można złożyć przed upływem 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się przez spadkobiercę o powołaniu do spadku. 

Jest to umowa, w ramach której właściciel nieruchomości zobowiązuje się do przeniesienia jej własności na nabywcę. W zamian za to nabywca zobowiązuje się do zapewnienia dotychczasowemu właścicielowi jego dożywotniego utrzymania. Jest to umowa wzajemna, w której każda ze stron uzyskuje określoną korzyść.  

Zakres obowiązków, które spoczywać będą na nowym nabywcy nieruchomości, może być dowolnie kształtowany przez strony umowy. Jeśli strony nie określą obowiązków w umowie, do obowiązków nabywcy nieruchomości należy przyjęcie dożywotnika (czyli dotychczasowego właściciela nieruchomości) jako domownika lub zapewnienie innego mieszkania, dostarczenie mu wyżywienia, ubrań, opłacenie rachunków, odpowiedniej opieki, czy pokrycie kosztów pogrzebu.  

Zgodnie z przepisami umową dożywocia mogą być objęte osoby bliskie dożywotnikowi. Umowa dożywocia powoduje natychmiastowe przeniesienie własności nieruchomości, więc musi być zawarta w formie aktu notarialnego.  

Jednocześnie spadkobiercy nie będą mogli żądać od nabywcy nieruchomości zachowku od wartości nieruchomości zbytej w drodze tej umowy, tak jakby to miało miejsce w przypadku darowizny.  

Informator testamentowy Lekarzy bez Granic dostępny tutaj.