Kiedy do szpitala trafia niedożywione dziecko [ŚWIADECTWO LEKARZA] 

Kiedy trafia do nas dziewczynka w stanie krytycznym wiemy, że musimy działać szybko, aby ją uratować. Ale jest tylko jednym z tysięcy dzieci dotkniętych niedożywieniem w tym rejonie. Doktor Bukar Galtimari, kierownik działań medycznych Lekarzy bez Granic, opowiada jak nasze zespoły ratują życia. 

Kiedy matka dotarła do szpitala w Maiduguri, jej mała córeczka straciła przytomność. 

Przebyły długą drogę. Trzy czy cztery godziny we współdzielonym samochodzie, zatrzymywanym na każdym wojskowym punkcie kontrolnym, podczas których stan dziewczynki się pogarszał.  

Kiedy wreszcie do nas dotarły, pielęgniarki natychmiast skierowały dziewczynkę na ostry dyżur. Badanie poziomu cukru we krwi wykazało u niej hipoglikemię (niższy poziom cukru we krwi niż standardowo), co nie było zaskoczeniem: miała wszystkie objawy poważnego ostrego niedożywienia (ang. SAM, severe acute malnutrition). 

Nazywała się Hafsat*, jej mama powiedziała, że dziewczynka ma pięć lat. Pomiar jej lewego ramienia wskazał na częściowy zanik tkanki mięśniowej. Wypadały jej włosy. Miała poważne ostre niedożywienie. 

Podaliśmy Hafsat glukozę, zaczęła otwierać oczy. 

Kryzys niedożywienia 

Szacuje się, że ponad 30 procent dzieci poniżej piątego roku życia w Nigerii ma zahamowany wzrost z powodu przewlekłego niedożywienia – gdy dziecko przez dłuższy czas nie otrzymuje wystarczającej ilości pożywienia. To jeden z najwyższych wskaźników na świecie. Według szacunków około dwóch milionów dzieci w Nigerii ma poważne ostre niedożywienie, przy czym tylko dwoje na dziesięć z nich ma dostęp do leczenia**. 

Problem niedożywienia corocznie powiększa się w okresie od kwietnia do listopada, kiedy zapasy jedzenia z poprzednich zbiorów zaczynają się kończyć. Przyczyny kryzysu niedożywienia w naszym regionie są jednak znaczenie bardziej złożone.  

Maiduguri 

Maiduguri to stolica stanu Borno, w północno-wschodniej Nigerii. Wielu z naszych pacjentów i pacjentek przybyło do miasta w ucieczce przed konfliktem zbrojnym i brakiem bezpieczeństwa w regionie. Z dala od swoich domów i źródeł utrzymania, są pozbawieni środków do życia. Nawet dla lokalnych mieszkańców uprawa ziemi wiąże się z niebezpieczeństwem.  

Rodziny dotkliwie odczuwają również wysoką inflację. Worek ryżu kosztuje obecnie 35-38 000 nair, waluty nigeryjskiej (około 80 dolarów / 340 złotych). Worek fasoli, który wcześniej można było kupić za 6000 lub 7000 nair (około 14 dolarów / 60 złotych), teraz nie można dostać nawet za 30 000 nair (około 65 dolarów / 280 złotych). To są ogromne kwoty. Ludzi nie stać na wyżywienie swoich rodzin.

Brak dostępu do opieki medycznej także ma wpływ na sytuację. Karmienie piersią może ochronić dziecko przed niedożywieniem, ale bez dostępu do informacji i odpowiedniej opieki zdrowotnej dla matek, wiele rodzin o tym nie wie. Chore dzieci są dużo bardziej podatne na wystąpienie niedożywienia, z kolei niedożywione dzieci łatwiej zapadają na choroby. Chore dzieci z niedożywieniem są z kolei bardziej narażone na śmierć. Dostęp do opieki medycznej i szczepień jest więc kluczowy.  

Prawidłowa diagnoza 

Kiedy Hafsat trafiła na oddział szpitalny, zespół starała się szybko ją zdiagnozować, aby rozpocząć odpowiednie leczenie. Badania wykazały sepsę, stan zagrażający życiu wywołany infekcją. Ale to nie wszystko. Po wywiadzie z mamą dziewczynki zaczęliśmy podejrzewać również gruźlicę płuc. 

Szybka adaptacja do warunków 

Pracuję z Lekarzami bez Granic w Maiduguri od otwarcia projekt leczenia niedożywieni w 2017 roku. Zaczęliśmy od leczenia ambulatoryjnego i kilku łóżek dla najbardziej chorych dzieci. Ale potrzeby były tak duże, że wkrótce musieliśmy zwiększyć skalę: staliśmy się szpitalem ze 120 łóżkami. 

Ostatniego lata, w szczycie sezonu, wskaźniki niedożywienia osiągnęły alarmujący poziom. Przybywało coraz więcej chorych dzieci w stanie krytycznym.  

Musieliśmy działać szybko. W trzy dni musieliśmy znów zwiększyć skalę działań. Otworzyliśmy dodatkowy oddział w namiocie, żeby zwiększyć liczbę łóżek dostępnych dla pacjentów.  

A dzięki temu, że Lekarze bez Granic są niezależni, nie musieliśmy czekać miesięcy na akceptacje od donorów, żeby działać. W następnych tygodniach nasz szpital zamiast 120 dostępnych łóżek, miał już 350 łóżek. 

Hafsat spędziła w szpitalu 16 dni. 

Stała opieka 

Nieleczona gruźlica zagraża życiu, ale mamy dobrze rozwinięty program leczenia gruźlicy i mogliśmy natychmiast rozpocząć kurację Hasfat. 

Kiedy dziewczynka poczuła się wystarczająco dobrze, rodzina zabrała ją do domu, ale nadal regularnie przychodziła, aby otrzymywać specjalną żywność terapeutyczną. Nasz zespół monitorował jej stan. Kolejnym krokiem była wizyta u lekarza specjalisty w leczeniu gruźlicy. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, Hafsat zakończy leczenie gruźlicy w ciągu sześciu miesięcy.   

Kiedy dziewczynka przychodzi na kontrole do szpitala, rodzina Hasfat często wchodzi do izby przyjęć i mówi „Lekarze, zobaczcie swoje dziecko!”. To zawsze cieszy wszystkich, którzy byli zaangażowani w jej opiekę, ponieważ widać, że dziecko przybiera na wadze, a stan jej zdrowia się poprawia. 

Pomóż teraz – Twoja darowizna ma moc!

Rosnące liczby 

W zeszłym roku leczyliśmy w szpitalu 8 071 pacjentów, o 144 procent więcej niż w poprzednim roku. Musieliśmy nie tylko zwiększyć liczbę dostępnych łóżek, ale również zatrudnić dodatkowych pracowników i pracowniczki, przeszkolić ich, kupić dodatkowe zapasy i zadbać o dobrostan zespołu, żeby był w stanie zapewniać najlepszą możliwą opiekę dla potencjalnie tysięcy bardzo chorych, niedożywionych dzieci. 

Na początku tego roku, jeszcze przed szczytem sezonu, przyjęliśmy dwukrotnie więcej pacjentów niż zazwyczaj. Teraz jesteśmy w stanie tym zarządzać. Jednak liczba pacjentów będzie tylko rosnąć, więc musimy być w gotowości.  

Niedożywienie ma niszczący wpływ na naszych pacjentów i na kraj. Dzieci, które są niedożywione są bardziej narażone na choroby, niepełnosprawność i śmierć. U tych, które przeżyją, niedożywienie może wpływać na ich możliwości poznawcze, wyniki w szkole i możliwości w dorosłym życiu.  

Lekarze bez Granic wykonują ogromną pracę w odpowiedzi na niedożywienie w Nigerii, zwłaszcza na północy. W 2022 roku w moim ośrodku w Maiduguri leczyliśmy łącznie 20 156 niedożywionych pacjentów (zarówno hospitalizowanych, jak i leczonych ambulatoryjnie). To wzrost o 84 procent w porównaniu z 2021 rokiem.

*Imię zmienione  **Dane za Unicef