Widziałem wiele ciał. Historie rannych z Sudanu

Zespoły Lekarzy bez Granic pomagają uchodźcom z Sudanu w Czadzie. Pacjenci opowiadają o przemocy, jakiej doświadczyli po drodze z Al-Dżunajny.

Region Darfuru już od ponad dwóch dekad zmagał się z wojną i przemocą na tle etnicznym. Obecnie trwające walki – które najpierw wybuchły w Chartumie między Sudańskimi Siłami Zbrojnymi (SAF) a paramilitarnymi Siłami Szybkiego Wsparcia (RSF) – ponownie roznieciły podziały w społecznościach w całym Darfurze, zwłaszcza w mieście Al-Dżunajna. 

Intensywne walki, przemoc między społecznościami i zakrojone na szeroką skalę ataki na ludność cywilną zmusiły setki tysięcy ludzi do ucieczki przez granicę do Adré we wschodnim Czadzie. Podobnie jak inne miasta wzdłuż granicy Czadu i Sudanu, Adré zmaga się z nagłym przyjęciem dużej liczby uchodźców. Tymczasem dostęp do żywności, opieki medycznej i innych podstawowych dóbr i usług był tam utrudniony już wcześniej. 

Nasze zespoły zapewniają opiekę w Adré od 2021 roku.

W ciągu ostatnich trzech miesięcy znacznie zwiększyliśmy działania, aby wzmocnić możliwości lokalnych placówek opieki zdrowotnej i poprawić jakość leczenia. To odpowiedź na ciągłe przybywanie dużej liczby osób z ogarniętego konfliktem Sudanu, często z ranami postrzałowymi i innymi obrażeniami odniesionymi w drodze z Al-Dżunajny. W relacjach z ostatnich tygodni wielu pacjentów przekazywało, że padli ofiarą arabskich bojówek w Al-Dżunajnie i podczas ucieczki do Czadu. Oraz, że byli celem ataków z powodu bycia Masalitami. 

Nie spodziewaliśmy się tylu rannych

Pod koniec maja i na początku czerwca w Darfurze Zachodnim przemoc się nasiliła. Zaledwie kilku rannym udało się uciec przez granicę z Czadem do ratunkowego oddziału chirurgicznego utworzonego przez zespoły Lekarzy bez Granic. 

Odgłosy eksplozji i widok smug dymu codziennie przypominały o walkach toczących się tuż za granicą w Sudanie. 2 czerwca w szpitalu leczono łącznie 72 rannych pacjentów. Większość z nich miała rany postrzałowe i pochodziła z miasta Masterei i jego okolic, na południe od Al-Dżunajny. Po dotarciu do czadyjskiego miasta Goungour ranni otrzymali opiekę od personelu medycznego Ministerstwa Zdrowia i Lekarzy bez Granic oraz zostali skierowani do szpitala. W tym czasie pojawiły się doniesienia o setkach, jeśli nie tysiącach rannych, którzy nie mieli dostępu do niezbędnej opieki medycznej w Darfurze, gdzie wiele placówek medycznych zostało splądrowanych i uszkodzonych oraz brakowało w nich personelu i zaopatrzenia. Główna droga łącząca Adré z Al-Dżunajną, stolicą Zachodniego Darfuru, była wówczas zamknięta. 

Wszystko zmieniło się 15 czerwca, kiedy ludziom udało się uciec do Adré po dwóch miesiącach spędzonych w Al-Dżunajnie. Tylko tego dnia szpital w Adré przyjął 261 rannych pacjentów.   

Papi Maloba, jedyny chirurg Lekarzy bez Granic obecny w tym czasie w Adré, rozpoczął dzień jak zwykle: po wykonaniu obchodu pacjentów i wybraniu tych, którzy mieli udać się na salę operacyjną, on i jego zespół zaczęli operować młodego chłopca. 

Mieszkańcy Adré zareagowali na ten masowy napływ ofiar, podejmując wiele wysiłków, aby przyjąć nowo przybyłych i zapewnić im opiekę medyczną. Trzeba było zrobić miejsce, rozstawić namioty i znaleźć dodatkowe wsparcie. Mieszkańcy miasta przynosili żywność dla pacjentów i uchodźców. Główny lekarz szpitala i rezydent pediatrii pomagali na oddziale chirurgii ratunkowej wraz z kilkoma pracownikami Ministerstwa Zdrowia, podczas gdy organizacja pozarządowa Première Urgence Internationale zajęła się tak zwanymi „zielonymi przypadkami”, w których zgodnie z podziałem w triażu życie pacjenta nie było bezpośrednio zagrożone. 

858 rannych w trzy dni

Napływ rannych do szpitala w Adré był jednym z największych, jaki nasze zespoły kiedykolwiek widziały. Od 15 do 17 czerwca przyjęto 858 rannych, w tym 387 tylko jednego dnia, 16 czerwca. W kolejnych dniach izba przyjęć przyjmowała średnio 46 rannych pacjentów dziennie. Od 25 czerwca do końca lipca średnia spadła do 10 lub mniej pacjentów każdego dnia. 

Zdecydowana większość pacjentów odniosła wielokrotne rany postrzałowe, szczególnie brzucha, pleców i nóg. Byli to głównie mężczyźni, kobiet i dzieci było mniej. Najmłodszy hospitalizowany pacjent miał dwa miesiące, a najstarszy ponad 70 lat. Siedmiu pacjentów zmarło w chwili przybycia. 

Około 47 proc. pacjentów, ocenionych jako „przypadki zielone”, było w stanie chodzić. Około 49,5 proc. zostało sklasyfikowanych jako „żółte przypadki” lub ci, którzy wymagali leczenia, ale ich ogólny stan pozwalał im czekać bez krytycznego pogorszenia. 3,4 proc. stanowiły nagłe przypadki wymagające bardzo szybkiego leczenia, sklasyfikowane jako „czerwone”. Pacjenci z otwartymi złamaniami wymagającymi operacji ortopedycznej, która nie była dostępna w szpitalu Adré, byli kierowani do szpitali w Abéché w Czadzie. 

Wysoki odsetek „zielonych” i „żółtych” przypadków sugeruje, że tylko ci, których stan był wystarczająco stabilny, aby odbyć podróż, byli w stanie dotrzeć do zespołów Lekarzy bez Granic w Czadzie. Wiele innych osób w bardziej krytycznym stanie pozostało w Darfurze. 

W dniach 15-18 czerwca 62 ciężarne kobiety z ranami postrzałowymi oraz obrażeniami powstałymi w wyniku pobicia i innych napaści otrzymały leczenie. 

Z kilkoma wyjątkami, ranni pacjenci szpitala w Adré należą do grupy etnicznej Masalitów, niearabskiej społeczności Darfuru, która żyje zarówno w Czadzie, jak i Sudanie. Już przed konfliktem istniała w Adré duża społeczność Masalitów, co częściowo wyjaśnia, dlaczego osoby uciekające przed przemocą szukały schronienia właśnie tam. Historie, którymi się dzielą, odzwierciedlają doświadczenia Masalitów z Al-Dżunajny – doświadczenia, które nie obejmują całej populacji Darfuru Zachodniego czy Al-Dżunajny. 

Świadectwa ukazujące przemoc wymierzoną w grupy etniczne

Wielu pacjentów opowiadało, że zostali zaatakowani przez arabskie bojówki w Al-Dżunajnie i podczas ucieczki do Czadu. Zgłaszają, że byli celem ataków ze względu na bycie Masalitami. 

W innych świadectwach powtarzają się podobne groźby i doniesienia o atakach w dzielnicach takich jak Al Madares, Al Jabal, Area 13 i Al Jamarik, a także o obecności snajperów celujących w cywilów wychodzących po wodę lub zapasy. 

Inni pacjenci wspominają ciągłą przemoc na tle etnicznym w drodze do Czadu i dziesiątki punktów kontrolnych. 

Decyzja o ucieczce

W połowie czerwca, po kilku tygodniach starć i przemocy, duża cześć ludności Masalit zdecydowała się na próbę ucieczki z Al-Dżunajny do Czadu. Skłoniły ją do tego m. in. informacja o zabójstwie gubernatora, eskalacja gróźb oraz doniesienia o masakrze podczas próby dotarcia do obozu armii sudańskiej w Ardamatta, obszarze we wschodniej części miasta. 

Podróż do Czadu była niezwykle niebezpieczna. Pacjenci mówili, że używali różnych środków, aby się tam dostać: pieszo, w konwojach i pojazdach, których kierowcy oferowali przejazd za duże sumy pieniędzy. Ryzykowali zostanie okradzionym, napadniętym, zgwałconym lub zabitym na punktach kontrolnych. Wielu pacjentów zgłaszało, że uzbrojeni mężczyźni strzelali do uciekających ludzi. Miasto Shukri jest wymieniane w kilku relacjach jako jeden z najniebezpieczniejszych punktów na trasie. 

Narastający kryzys humanitarny

Około 200 rannych pozostaje w szpitalu w Adré. Niektórzy z nich będą potrzebować długofalowej opieki medycznej, w tym fizjoterapii, aby mogli powrócić do zdrowia. Pod koniec czerwca Lekarze bez Granic postawili szpital polowy i rozpoczęli w nim działania, aby poprawić dostępność i jakość opieki. 

Władze i UNHCR szacują, że w połowie lipca we wschodnim Czadzie przebywało 260 000 nowych sudańskich uchodźców. Ten nagły wzrost liczby ludności generuje poważne potrzeby humanitarne we wszystkich obszarach: opieki medycznej, schronienia, pomocy żywnościowej, wody i urządzeń sanitarnych.

– Kiedyś na oddziale pediatrycznym przebywało od 35 do 50 dzieci jednocześnie, ale obecnie leczymy od 200 do 250 dzieci. 80 procent z nich ma ciężkie ostre niedożywienie z powikłaniami. Jednym z dzisiejszych priorytetów musi być rozszerzenie usług pediatrycznych i żywieniowych w ośrodkach zdrowia i ośrodkach dla uchodźców, aby leczyć dzieci wcześniej, zanim ich stan się pogorszy – tłumaczy dr Japhet Niyonzima z Lekarzy bez Granic.  

Na obszarze, który odczuwa skutki konfliktu w Sudanie i gdzie już wcześniej zmagano się z brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, dostępu do wody i opieki zdrowotnej, pomoc humanitarna jest bardzo potrzebna. 

Wpłać darowiznę na działania Lekarzy bez Granic

Ratujemy zdrowie i życie w ponad 70 krajach na świecie, w tym w Sudanie. Wpłać teraz i wesprzyj nasze działania. Dziękujemy!