Aura Ramírez pociesza pacjentkę w przychodni w Hadżdży. Jemen, 2022
© Jinane Saad/MSF
Aura Ramírez pociesza pacjentkę w przychodni w Hadżdży. Jemen, 2022

Jemen: wspierając zdrowie psychiczne, wspieramy ludzi w odbudowie ich życia

– Moja historia jest żywym dowodem na to, że nadzieja wciąż istnieje – mówi Abdul Karim. W klinice zdrowia psychicznego w Hadżdży Lekarze bez Granic przyjmują około 400 pacjentów miesięcznie. 

Lata wojny w Jemenie doprowadziły do zniszczeń, śmierci, przesiedleń tysięcy ludzi oraz pogorszenia warunków życiowych. Wszystko to odbiło się także na zdrowiu psychicznym ludzi.  

– Ludzie zmagają się z problemami rodzinnymi i traumami. Konflikt i brak dostępu do opieki z zakresu zdrowia psychicznego znacznie obciążyły pacjentów, którzy mieli problemy psychiczne jeszcze przed wojną – mówi Muaadh Abdul-Ghani Al-Samawi, który odpowiada za działania Lekarzy bez Granic związane ze zdrowiem psychicznym w mieście Hadżdża (Hajjah) w Jemenie.  

48-letni Abdul Karim jest ojcem czwórki dzieci. Po traumatycznym wydarzeniu stracił możliwość pracy i utrzymywania swojej rodziny oraz zaczął unikać kontaktu z ludźmi. Zmagał się z silnym lękiem i niepokojem.  

– Zacząłem kwestionować wszystkich wokół siebie. Nie byłem w stanie nikomu zaufać – mówi. – Byłem zagubiony i uważałem, że nie warto dłużej żyć.  

Żona i dzieci Abdula Karima zareagowały. Żona przekonała go, żeby podjął leczenie. Kiedyś jeździł ponad 100 km, żeby odwiedzić lekarza w mieście Sana, ponieważ w Hadżdży i w okolicach brakowało takich usług medycznych.  

– Kiedy odkryłem, że Lekarze bez Granic zapewniają opiekę w zakresie zdrowia psychicznego w Hadżdży, zacząłem przychodzić do kliniki co miesiąc. Robię to już od dwóch lat – opowiada Abdul Karim.  

Abdul Karim, pacjent Lekarzy bez Granic w Jemenie
48-letni Abdul Karim to pacjent w klinice Lekarzy bez Granic w Hadżdży. – Chciałbym zwrócić się do ludzi, którzy przechodzą przez coś podobnego i powiedzieć, żeby mówili o swoich uczuciach, szukali leczenia i pomocy psychologicznej i się w to zaangażowali. Wasze życie wróci wkrótce na właściwe tory, tak, jak moje – mówi Karim Abdul. Jemen, 2022

Nasze zespoły prowadzą we współpracy z ministerstwem zdrowia holistyczny program dotyczący zdrowia psychicznego w szpitalu Al-Gomhouri w Hadżdży w północno-zachodnim Jemenie. W ramach programu zapewniamy opiekę psychologiczną, leczenie psychiatryczne w przypadkach ciężkich zaburzeń oraz psychologiczno-edukacyjne sesje grupowe.  

– Przychodzą do nas pacjenci z różnymi zaburzeniami psychicznymi, z objawami od łagodnych do ciężkich, w tym z niepokojem, epizodami depresyjnymi, zespołem stresu pourazowego, problemami behawioralnymi. Zapewniamy im opiekę psychospołeczną – opowiada Aura Ramírez z Lekarzy bez Granic. – Większość pacjentów przychodzi do nas z ciężkimi stanami, takimi jak depresja, psychoza, choroba dwubiegunowa, które oprócz wsparcia psychologicznego, wymagają leczenia psychiatrycznego. Te przypadki stanowią 70-80 proc. naszych pacjentów – tłumaczy.  

Sesja grupowa dla kobiet w ośrodku Lekarzy bez Granic w Hadżdży. Jemen, 2022
Sesja grupowa dla kobiet w ośrodku Lekarzy bez Granic w Hadżdży. Jemen, 2022
Sesja grupowa dla mężczyzn w ośrodku Lekarzy bez Granic w Hadżdży. Jemen, 2022
Sesja grupowa dla mężczyzn w ośrodku Lekarzy bez Granic w Hadżdży. Jemen, 2022

Fatima*, 33-letnia matka pięciorga dzieci, doświadczała halucynacji, nieustannie słyszała głosy, które doprowadzały ją do płaczu, krzyku i agresywnych zachowań wobec jej dzieci. Czasem nie była w stanie ich rozpoznać.  

Z powodu jej stanu psychicznego Fatima rozwiodła się i przeprowadziła z domu męża w Sanie do domu jej rodziców w Hadżdży.  

– Byłam przypadkiem beznadziejnym. Nikt mnie nie akceptował. Przez większość czasu siedziałam w ciemności i przysparzałam zmartwień rodzinie. Każdą ich radość zamieniałam w smutek – wspomina Fatima.  

Większość osób z problemami zdrowia psychicznego w Jemenie często szuka wsparcia i leczenia na późnym etapie, kiedy objawy wpływają na życie ich i ich rodzin. Można to przypisać wielu czynnikom.   

– Wielu pacjentów nie rozpoznaje wczesnych objawów i uświadamia je sobie dopiero na dalszym etapie. Wynika to w dużym stopniu z braku świadomości wokół zdrowia psychicznego w Jemenie – opowiada Al-Samawi.  

– Niektórym problemy psychiczne kojarzą się z dżinami i czarami, przez co sięgają po tradycyjne środki, zanim poszukają wsparcia w klinice. Łączenie chorób psychicznych z szaleństwem i stygmatyzacją również dodatkowo zniechęca pacjentów i ich rodziny do szukania pomocy – dodaje.    

W klinice zdrowia psychicznego w Hadżdży Lekarze bez Granic przyjmują około 400 pacjentów miesięcznie. Mężczyźni stanowią około 70 procent pacjentów, co wskazuje na wyzwania stojące przed kobietami w dostępie do usług w zakresie zdrowia psychicznego, z których część może być związana z ograniczeniami społecznymi i rodzinnymi.   

Fatima -  pacjentka w klinice Lekarzy bez Granic
Fatima otrzymuje obecnie wsparcie psychologiczne oraz leczenie, bierze także udział w sesjach grupowych dla kobiet organizowanych przez Lekarzy bez Granic od kwietnia. Jemen, 2022

Kobiety potrzebują wsparcia swoich mężów lub rodzin, aby otrzymać leczenie. W odpowiedzi na to nasze zespoły pracują nad zwiększeniem świadomości znaczenia opieki nad zdrowiem psychicznym. Prowadzą regularne sesje edukacyjne w różnych oddziałach szpitala Al-Gomhouri dla pacjentów, ich rodzin i odwiedzających.   

– Uważam to miejsce za mój drugi dom. Ci ludzie są moją rodziną – mówi Abdel Karim, który uczestniczy w sesjach grupowych dla mężczyzn w centrum opieki. – To zmieniło moje życie. Nie jestem już osobą, którą byłem kilka lat temu. Odzyskałem pracę i moje życie wróciło na właściwe tory. Po tak długiej izolacji zacząłem chodzić na spacery, odwiedzać przyjaciół i rodzinę. Uczęszczam na te sesje trzy razy w tygodniu. Moja historia jest żywym dowodem na to, że nadzieja wciąż istnieje. 

– Te sesje dostarczyły mi informacji i pomogły mi polegać na sobie. Po tym, jak przez długi czas byłam zależna od innych, stałam się niezależną kobietą. Odzyskałam pewność siebie i jestem w stanie wykonać codzienne czynności – mówi Fatima.  

*Imię zmienione w celu ochrony tożsamości  

News

Mężczyzna niesie dziecko pośród zniszczeń. Strefa Gazy, październik 2023
Palestyna

Wśród rodzin naszego personelu w Gazie niemal połowa zabitych to dzieci [BADANIE]

Więcej
30-letni Sadiq Yaqoobi jest pielęgniarzem. Podaje trzyletniemu chłopcu, Alisinie, leki na zapalenie płuc. Chłopiec będzie wymagał skierowania do szpitala na dalsze leczenie. Afganistan, 2025
afganistan

Afganistan: pomoc medyczna w najdalszych zakątkach prowincji Bamian 

Więcej
Ciężko zniszczony szpital Al Shifa w mieście Gaza. Strefa Gazy, luty 2025
Palestyna

Strefa Gazy: rodzina pracowników Lekarzy bez Granic ranna

Więcej
Palestyna

Strefa Gazy: pracownik Lekarzy bez Granic zabity 3 lipca

Więcej
W Katsinie, w Nigerii, zespoły Lekarzy bez Granic prowadzą sesje o niedożywieniu. Niedożywienie prowadzi m.in. do zahamowania rozwoju kognitywnego dzieci. Zabawa zapewnia dziecku stymulację i wspiera w uczeniu się. Nigeria, 2025, zdjęcie: Zoe Bennell/MSF

Siła zabawy: pięć okoliczności, w których zabawa zmienia życie dzieci

Więcej
Hanan gotuje na otwartym ogniu. To jedyny sposób, aby wyżywić rodzinę. Strefa Gazy, 2025
Palestyna

Strefa Gazy: list otwarty Lekarzy bez Granic do przywódców UE

Więcej
29-letnia Beatrice pochodzi z Sierra Leone. Przyjechała do Libanu w 2022 roku, by znaleźć pracę i wesprzeć swoją matkę i dwójkę dzieci. Mieszka z trzema innymi migrantkami na południowych przedmieściach Bejrutu. Cztery miesiące temu złamała obie kostki, próbując uchronić się przed izraelskim nalotem. Liban, 2025
Liban

Uwięzione i wykorzystywane: migrantki w Libanie 

Więcej
Palestyna

Dziesiątki Palestyńczyków zabitych w punktach dystrybucji żywności

Więcej
Zniszczone ulice i budynki w mieście Bajt Lahija na północy Gazy. Strefa Gazy, luty 2025
Palestyna

Oświadczenie na temat dystrybucji pomocy humanitarnej w Strefie Gazy

Więcej
Personel Lekarzy bez Granic rozmawia z bliską osobą pacjenta i tłumaczy jego stan zdrowia. Sudan Południowy, 2024
Sudan Południowy

Gdy liczy się każda minuta: pierwsze 72 godziny epidemii 

Więcej
Pielęgniarka podaje dziecku wodę w placówce medycznej Lekarzy bez Granic w Tawili, w Darfurze Północnym. Sudan, 2025. Zdjęcie: MSF
sudan

Matka przyjechała do nas na wielbłądzie 

Więcej
Bangladesz

Ponad 100 dni od cięć USAID: chaos, zamieszanie, katastrofa dla ludzi dotkniętych kryzysami

Więcej
Pielęgniarz Lekarzy bez Granic zakłada opatrunek 4-letniej Sham w naszej przychodni w mieście Gaza. Sham doznała oparzeń, gdy jej dom został zbombardowany. Strefa Gazy, 2024
Palestyna

Pacjenci z oparzeniami skazani na ból

Więcej
Widok na magazyn Lekarzy bez Granic w Dżubie. Sudan Południowy, 2022
Sudan Południowy

Lekarze bez Granic potępiają zbombardowanie szpitala w Old Fangak

Więcej
Demokratyczna Republika Konga

DRK: kolejny pracownik zastrzelony w Masisi – Lekarze bez Granic wzywają do zaprzestania przemocy

Więcej
wojna w Sudanie
sudan

Sudan: ponad połowa ludności potrzebuje pomocy humanitarnej

Więcej