Saed Bibi podaje synowi szklankę mleka na oddziale pediatrycznym we wspieranym przez Lekarzy bez Granic szpitalu Boost w Laszkargah w prowincji Helmand.
© Zdjęcie: Oriane Zerah
Saed Bibi podaje synowi szklankę mleka na oddziale pediatrycznym we wspieranym przez Lekarzy bez Granic szpitalu Boost w Laszkargah w prowincji Helmand. Afganistan, 2022

Afganistan: odra śmiertelnym zagrożeniem dla niedożywionych dzieci

23.03.2022

Odrze można zapobiec poprzez szczepienie, ale ich poziom w Afganistanie jest niski, co jest jednym z powodów szybkiego wzrostu liczby zachorowań. Sytuacja jest szczególnie alarmująca, ponieważ Afganistan boryka się z kryzysem żywieniowym.

Zainab nie spała dobrze poprzedniej nocy. Światła i nieustanne pikanie maszyn na oddziale intensywnej terapii nikomu nie pozwoliłyby zasnąć. Ale ona nie spała głównie dlatego, że martwiła się o swojego rocznego syna, Takberullaha. On też miał za sobą niespokojną, nerwową noc, ponieważ miał problemy z oddychaniem, dopóki lekarz nie podał mu lekarstw. – Dlaczego stopa mojego dziecka jest zimna? – Zainab pyta lekarza, ściskając kostkę Takberullaha i naciągając na jego klatkę piersiową koc.

Od trzech dni Takberullah był na pediatrycznym oddziale intensywnej terapii we wspieranym przez Lekarzy bez Granic szpitalu Boost w Laszkargah w prowincji Helmand. 10 dni temu on i jego dwie siostry dostali gorączki i biegunki, ale Takberullah rozchorował się mocniej niż jego rodzeństwo. Po dwóch dniach pojawiła się u niego wysypka i jego matka zabrała go do szpitala Boost, gdzie zdiagnozowano u niego odrę.

Teraz ma ostre zapalenie płuc, zagrażającą życiu infekcję dróg oddechowych i hipoglikemię, czyli niski poziom cukru we krwi. Te powikłania są wytłumaczeniem jego zimnych dłoni i stóp i sprawiają, że jest w krytycznym stanie. – Jak długo będzie musiał tu być? – pyta Zainab. – W domu moje dzieci też chorują i nie wiem, jak sobie radzą.

Takberullah otrzymuje tlen, antybiotyki i glukozę, żeby zwalczyć powikłania. Jest jednym z 1400 dzieci z odrą, które Lekarzy bez Granic przyjęli w lutym w projektach w Helmandzie i Heracie. U połowy z nich wystąpiły komplikacje, które wymagały przyjęcia do szpitala.

Pacjent na oddziale izolacyjnym dla chorych na odrę w szpitalu Boost. Afganistan, 2022
Pacjent na oddziale izolacyjnym dla chorych na odrę w szpitalu Boost. Afganistan, 2022. Zdjęcie: Tom Casey/MSF

Zbyt mało łóżek

Liczba przypadków odry w szpitalu Boost była bardzo wysoka. Od grudnia do końca lutego do szpitala docierało tygodniowo średnio ponad 150 dzieci z odrą. 40 procent tych dzieci ma poważne komplikacje, jak zapalenie płuc i jest przyjętych na leczenie.

W Heracie Lekarze bez Granic odnotowali w lutym ponad 800 przypadków odry. Na początku roku w ramach projektu dysponowano ośmioma łóżkami izolacyjnymi dla pacjentów z chorobami zakaźnymi, jak gruźlica czy odra. Bardzo szybko okazało się, że oddział jest przepełniony pacjentami chorymi na odrę i dodano kolejne 12 łóżek. Obecnie trwają prace remontowe, żeby przekształcić istniejący budynek w 60-łóżkowy oddział leczenie odry, zapewniający intensywną terapię dla pacjentów w stanie krytycznym oraz opiekę stacjonarną dla tych, którzy wracają do zdrowia. Ale nawet to prawdopodobnie będzie niewystarczające.

– 60 procent osób chorych na odrę, które trafiają do szpitala regionalnego w Heracie, wymagają hospitalizacji, a połowa z tych, których przyjmujemy na oddział intensywnej terapii, jest również niedożywiona – mówi Sarah Vuylsteke, koordynatorka projektu Lekarzy bez Granic w Heracie.

Odra i niedożywienie, połączenie śmiertelne

Sytuacja jest szczególnie alarmująca, ponieważ Afganistan boryka się z kryzysem żywieniowym. Od miesięcy dzieci, które otrzymują leczenie w centrach żywieniowych Lekarzy bez Granic w Helmandzie i Heracie, musiały często dzielić łóżka, ponieważ liczba pacjentów była większa niż możliwości tych centrów. Od stycznia do końca lutego w obydwu projektach przyjęto ponad 800 dzieci z ciężkim ostrym niedożywieniem (SAM).

– Większość dzieci w naszych centrach żywieniowych i na oddziałach intensywnej terapii chorowało ostatnio na odrę – mówi Fazal Hai Ziarmal, lider zespołu medycznego w szpitalu Boost. – Odra uszkadza system odpornościowy dziecka i utrudnia im walkę z takimi powikłaniami, jak infekcje dróg oddechowych, w tym na przykład zapalenie płuc.

– Jeżeli dziecko jest niedożywione, a obecnie w Afganistanie wiele jest, ich system odpornościowy jest osłabiony, a to może prowadzić do cięższych i dłuższych przypadków odry. To z kolei jeszcze bardziej osłabia ich system odpornościowy i sprawia, że dzieci są bardzo podatne na zachorowania. Dużo dzieci umiera z powodu powikłań po odrze.

Trudności z uzyskaniem opieki

Odrze można zapobiec poprzez szczepienie, ale ich poziom w Afganistanie jest niski, co jest jednym z powodów szybkiego wzrostu liczby zachorowań. Dodatkowo czasem kilka rodzin mieszka wspólnie pod jednym dachem, co stwarza idealne warunki do szybkiego rozprzestrzeniania się choroby. Niektóre dzieci same wracają do zdrowia po zachorowaniu na odrę, inne potrzebują z kolei prostych leków na powikłania, ale w Afganistanie może być trudno nawet o te leki, ponieważ w wielu placówkach zdrowotnych brakuje odpowiedniej ilości leków i zaopatrzenia. Oznacza to, że wielu rodziców musi kupić leki w lokalnych aptekach.

– Cała 12 moich wnuków zachorowało, ale ta trójka cierpi najbardziej – wyjaśnia Han Bibi, czekając na swojego syna w jednostce badań w szpitalu Boost razem z wnukami. Cała trójka ma odrę, wyglądają na otumanionych i niezadowolonych.

– Kupiliśmy trochę leków w naszej wiosce, ale kiedy stan dzieci się nie poprawił, przyszliśmy tutaj. Najstarsza płakała, mówiąc, że boli ją klatka piersiowa i wymiotowała. Pije dużo wody, ale nic więcej nie może utrzymać.

Han Bibi ze swoimi wnukami w jednostce badań na odrę w szpitalu Boost. Afganistan, 2022
Han Bibi ze swoimi wnukami w jednostce badań na odrę w szpitalu Boost. Afganistan, 2022. Zdjęcie: Tom Casey/MSF

Dodatkowe obciążenie dla systemu opieki zdrowotnej

– W naszym projekcie w Heracie z powodu powikłań po odrze codziennie umiera dwoje dzieci. Aż boję się pomyśleć, co dzieje się w innych częściach kraju, gdzie nie ma dostępu do bardziej zaawansowanej opieki – mówi Sarah Vuylsteke, koordynatorka projektu Lekarzy bez Granic w Heracie. – Publiczne placówki zdrowia, które odwiedzamy na obszarach wiejskich, są w stanie poradzić sobie z pacjentami chorymi na odrę z łagodnymi powikłaniami, ale personel w każdym z tych miejsc mówił, że nie byliby w stanie pomóc ciężkim lub skomplikowanym przypadkom, ponieważ nie mają odpowiednich środków, personelu ani sprzętu. Niewiele mogą zrobić w przypadku dzieci najbardziej chorych.

Samira, na zdjęciu na izbie przyjęć w szpitalu Boost, czuje się źle odkąd dwa miesiące temu zachorowała na odrę. Afganistan, 2022
Samira, na zdjęciu na izbie przyjęć w szpitalu Boost, czuje się źle odkąd dwa miesiące temu zachorowała na odrę. Afganistan, 2022. Zdjęcie: Tom Casey/MSF

– Możemy zwiększyć liczbę łóżek w miejscach, w których pracują Lekarze bez Granic, ale nie rozwiąże to problemu. Jeśli nie zostanie przeprowadzona powszechna kampania szczepień, przez następne sześć miesięcy będziemy dalej obserwować wzrost zachorowań, co obciąży i tak już słaby system opieki zdrowotnej. W dłuższej perspektywie program regularnych szczepień przeciw odrze powinien być wzmocniony tak, żeby dzieci mogły być szczepione rutynowo, a nie w odpowiedzi na pogorszenie sytuacji – dodaje Sarah Vuylsteke.

W Kunduzie Lekarze bez Granic sfinansowali personel i sprzęt do nowego, 35-łóżkowego oddziału dla chorych na odrę w szpitalu regionalnym. Oddział został otworzony 27 lutego i następnego ranka było w nim już więcej pacjentów niż łóżek.

Tymczasem na pediatrycznym oddziale intensywnej terapii lekarze tłoczą się wokół łóżka, które było Takberullaha, próbując ratować życie nowego pacjenta. Zainab spakowała swoje rzeczy i samotnie wraca do domu, aby być z jej pozostałymi dziećmi.

News

Widok na zmilitaryzowaną granicę polsko-białoruską. Od listopada 2022 roku Lekarze bez Granic zapewniają pomoc medyczną uchodźcom na Podlasiu, we współpracy z aktywistami i innymi organizacjami społecznymi. Polska, 2024
Polska

Konsekwencje przemocy na granicy polsko-białoruskiej [RAPORT]

Więcej
Monika Ślósarska, koordynatorka projektu Lekarzy bez Granic. Mjanma, 2022
Bangladesz

Monika Ślósarska: najważniejsze to skupić się na tym, co możemy zrobić

Więcej
Palestyna

Lekarze bez Granic opłakują śmierć dziewiątego pracownika w Gazie 

Więcej
Dzieci bawią się na gruzach niedaleko przychodni Lekarzy bez Granic w mieście Gaza. Strefa Gazy, 2024

Strefa Gazy: Lekarze bez Granic o tymczasowym zawieszeniu broni

Więcej
Widok na zmilitaryzowaną granicę polsko-białoruską. Od listopada 2022 roku Lekarze bez Granic zapewniają pomoc medyczną uchodźcom na Podlasiu, we współpracy z aktywistami i innymi organizacjami społecznymi. Polska, 2024

Polska: oświadczenie Lekarzy bez Granic

Więcej
Zespół Lekarzy bez Granic i wolontariusze próbują uruchomić ponownie szpital, korzystając z dostępnych materiałów. Sudan, 2023

Sudan: zawieszenie działalności kluczowego szpitala w Chartumie

Więcej
Ludzie z obwodu donieckiego odpoczywają w ośrodku przejściowym w Pawłohradzie. Ukraina, 2024

Ukraina: pomoc dla uciekających z miasta Kurachowe  

Więcej
Pielęgniarka pracuje w placówce w Siguiri w Gwinei podczas największej od 30 lat epidemii błonicy w tym kraju. Gwinea, grudzień 2023

Nasze działania w 2024 roku [GALERIA ZDJĘĆ]

Więcej
Pozbawiona dostępu do gazu kuchennego, Yasmin jest zmuszona do korzystania z plastiku jako rozpałki i gotowania nad otwartym ogniem, aby wykarmić rodzinę. Strefa Gazy, 2024

Izrael zniszczył warunki do życia w Strefie Gazy [RAPORT] 

Więcej
Widok na zmilitaryzowaną granicę polsko-białoruską. Od listopada 2022 roku Lekarze bez Granic zapewniają pomoc medyczną uchodźcom na Podlasiu, we współpracy z aktywistami i innymi organizacjami społecznymi. Polska, 2024

Polska: zawieszenie prawa do azylu będzie miało śmiertelne konsekwencje

Więcej
Lekarze bez Granic prowadzili działania poszukiwawczo-ratunkowe na statku Geo Barents od czerwca 2021 roku. W grudniu 2024 roku ogłosili wstrzymanie tych działań. Morze Śródziemne, 2024

Morze Śródziemne: statek Geo Barents kończy działania

Więcej
Lekarze bez Granic wspierają opiekę pediatryczną w szpitale w Heracie. Afganistan, 2024
afganistan

Afganistan: wykluczanie kobiet z instytucji medycznych zagraża opiece medycznej

Więcej
Pracownik Lekarzy bez Granic zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem gruźlicy. Libia, 2022

Polska: program pilotażowy wzorem do zmian leczenia gruźlicy

Więcej
Widok na zmilitaryzowaną granicę polsko-białoruską. Od listopada 2022 roku Lekarze bez Granic zapewniają pomoc medyczną uchodźcom na Podlasiu, we współpracy z aktywistami i innymi organizacjami społecznymi. Polska, 2024

Polska: wysłuchanie obywatelskie w sprawie Strategii Migracyjnej

Więcej
Ibrahim ma siedem miesięcy, urodził się podczas wojny. Ma poważną chorobę dróg oddechowych. Strefa Gazy, 2024

Strefa Gazy: warunki życia zagrażają dzieciom 

Więcej
Akcja poszukiwania rannych po bombardowniu północnej Gazy

Gdzie jest dr Obeid? 

Więcej