W nocy 11 maja uratowaliśmy 67 osób z drewnianej łodzi zagrożonej zatonięciem. Później tej samej nocy uratowaliśmy kolejnych 29 osób z gumowej łodzi w niebezpieczeństwie. Morze Śródziemne, 2022
© Anna Pantelia/MSF
W nocy 11 maja uratowaliśmy 67 osób z drewnianej łodzi zagrożonej zatonięciem. Później tej samej nocy uratowaliśmy kolejnych 29 osób z gumowej łodzi w niebezpieczeństwie. Morze Śródziemne, 2022

Włochy: nowe prawo utrudnia ratowanie życia na morzu

Lekarze bez Granic wydali oświadczenie wraz z innymi organizacjami humanitarnymi w sprawie dekretu włoskiego rządu ograniczającego możliwość prowadzenia akcji ratunkowych na Morzu Śródziemnym.

Jako organizacje obywatelskie zaangażowane w działania poszukiwawczo-ratunkowe na Morzu Śródziemnym wyrażamy najwyższe zaniepokojenie ostatnimi posunięciami utrudniającymi pomoc ludziom zagrożonym utonięciem. 

Ostatni dekret podpisany przez Prezydenta Włoch 2 stycznia 2023 roku ogranicza możliwości niesienia pomocy, przez co centralny rejon Morza Śródziemnego – dziś najbardziej śmiertelny szlak migracyjny na świecie – stanie się jeszcze bardziej niebezpieczny. Sam dekret pozornie wymierzony jest w organizacje niosące pomoc. W rzeczywistości za jego skutki najwyższą cenę zapłacą osoby starające się pokonać morze, które znajdą się w niebezpieczeństwie.  

Od 2014 roku cywilne jednostki ratunkowe starają się swoimi działaniami wypełnić lukę, którą państwa europejskie celowo zostawiły, kiedy przerwały działania poszukiwawczo-ratunkowe na Morzu Śródziemnym. Organizacje pozarządowe odgrywały kluczową rolę w ich zastąpieniu i zapobieganiu jeszcze większej liczbie śmiertelnych zdarzeń, cały czas działając zgodnie z obowiązującym prawem. 

Poszukiwania na morzu
Pracownik Lekarzy bez Granic prowadzi obserwacje na statku Geo Barents. Morze Śródziemne, 2022

Tymczasem kraje Unii Europejskiej, a w szczególności Włochy, przez lata starały się utrudniać działania ratunkowe – zniesławiając, nękając administracyjnie i kryminalizując organizacje pozarządowe i aktywistów.  

Istnieją już kompleksowe ramy prawne dla działań poszukiwawczo-ratowniczych, w szczególności Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UN Convention on the Law of the Sea; UNCLOS) i Międzynarodowa konwencja o ratownictwie morskim (International Convention on Maritime Search and Rescue; SAR Convention). Mimo tego włoski rząd wprowadził kolejny zestaw regulacji dla pozarządowych jednostek ratowniczych, utrudniający akcje ratownicze i wystawiający osoby potrzebujące pomocy na dalsze niebezpieczeństwo.  

Włoski rząd wymaga między innymi, aby cywilne jednostki ratownicze po każdej akcji ratowniczej natychmiast kierowały się do włoskiego brzegu. Opóźnia to ratujące życie działania, gdyż statki ratownicze zwykle podejmują wiele kolejnych akcji ratunkowych na przestrzeni kilku dni. Wymóg, aby po każdej akcji jednostki te kierowały się do portu, mimo iż na morzu pozostają ludzie potrzebujący pomocy, stoi w sprzeczności z kapitańskim obowiązkiem zapisanym w Konwencji ONZ o prawie morza, aby tej pomocy udzielić natychmiast.  

Ten zapis nowego dekretu dodatkowo spotęguje skutki ostatnio wprowadzonej polityki włoskiego rzędu. Polega ona na wskazywaniu odległych portów jako lokalizacji sprowadzenia uratowanych osób na ląd. Mogą się one znajdować w odległości nawet czterech dni żeglugi od aktualnej pozycji statku. Oba ograniczenia – politykę wyznaczania “odległego portu” oraz przymus zawijania do portu po każdej akcji ratunkowej – wprowadzono w celu utrudnienia jednostkom ratunkowym przebywania w newralgicznym obszarze ratunkowym i ograniczenia ich zdolności do udzielania pomocy potrzebującym.  

Organizacje pozarządowe już są przeciążone ze względu na brak działań ratunkowych ze strony państw. Mniejsza obecność statków ratunkowych w krytycznym rejonie nieuchronnie doprowadzi do większej liczby tragicznych utonięć.  

Dziecko obejmuje pracownika Lekarzy bez Granic
Zespół Lekarzy bez Granic na pokładzie statku Geo Barents opiekuje się dziećmi uratowanymi na morzu. Morze Śródziemne, 2022

Kolejnym obowiązkiem narzuconym przez dekret na jednostki ratunkowe jest zbieranie danych uratowanych osób oraz ich deklaracji odnośnie do ubiegania się o ochronę międzynarodową, jak również dzielenie się tymi informacjami z władzami. Inicjacja tego procesu (ubiegania się o ochronę międzynarodową) jest obowiązkiem państw, a prywatny statek ratunkowy nie jest do tego odpowiednim miejscem. Prośby o taką ochronę powinny być rozpatrywane wyłącznie na stałym lądzie, w bezpiecznym miejscu, po zaspokojeniu najpilniejszych potrzeb bytowych aplikujących osób, co ostatnio wyjaśniała agencja ONZ ds. uchodźców (UNHCR)

Ostatnie włoskie regulacje stoją w sprzeczności z międzynarodowym prawem morskim, prawami człowieka i prawem europejskim, tym samy powinny spotkać się z ostrą reakcją Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, państw członkowskich Unii Europejskiej i innych europejskich instytucji.  

Jako organizacje pozarządowe zaangażowane w działania poszukiwawczo-ratunkowe na Morzu Śródziemnym wzywamy włoski rząd do natychmiastowego wycofania wydanego ostatnio dekretu. Wzywamy też wszystkich członków i członkinie włoskiego parlamentu do sprzeciwienia się tym regulacjom i zapobieżenia ich wejściu w życie.  

Nie potrzebujemy kolejnego, motywowanego politycznie prawa utrudniającego ratujące życie działania. Potrzebujemy, aby kraje członkowskie Unii Europejskiej w końcu przestrzegały istniejących praw międzynarodowych i morskich, oraz by zagwarantowały możliwość działania pozarządowych organizacji prowadzących akcje poszukiwawczo-ratunkowe.  

Sygnatariusze (organizacje poszukiwawczo-ratunkowe): EMERGENCY, Luventa Crew, Mare Liberum, Médecins Sans Frontières/Doctors Without Borders (MSF), MEDITERRANEA Saving Humans, MISSION LIFELINE, Open Arms, r42-sailtraining, ResQ – People Saving People, RESQSHIP, Salvamento Marítimo Humanitario, SARAH-SEENOTRETTUNG, Sea Punks, Sea-Eye, Sea-Watch, SOS Humanity, United4Rescue, Watch the Med – Alarm Phone.

Oraz: Borderline-Europe, Menschenrechte ohne Grenzen e.V., Human Rights at Sea.

News

30-letni Sadiq Yaqoobi jest pielęgniarzem. Podaje trzyletniemu chłopcu, Alisinie, leki na zapalenie płuc. Chłopiec będzie wymagał skierowania do szpitala na dalsze leczenie. Afganistan, 2025
afganistan

Afganistan: pomoc medyczna w najdalszych zakątkach prowincji Bamian 

Więcej
Ciężko zniszczony szpital Al Shifa w mieście Gaza. Strefa Gazy, luty 2025
Palestyna

Strefa Gazy: rodzina pracowników Lekarzy bez Granic ranna

Więcej
Palestyna

Strefa Gazy: pracownik Lekarzy bez Granic zabity 3 lipca

Więcej
W Katsinie, w Nigerii, zespoły Lekarzy bez Granic prowadzą sesje o niedożywieniu. Niedożywienie prowadzi m.in. do zahamowania rozwoju kognitywnego dzieci. Zabawa zapewnia dziecku stymulację i wspiera w uczeniu się. Nigeria, 2025, zdjęcie: Zoe Bennell/MSF

Siła zabawy: pięć okoliczności, w których zabawa zmienia życie dzieci

Więcej
Hanan gotuje na otwartym ogniu. To jedyny sposób, aby wyżywić rodzinę. Strefa Gazy, 2025
Palestyna

Strefa Gazy: list otwarty Lekarzy bez Granic do przywódców UE

Więcej
29-letnia Beatrice pochodzi z Sierra Leone. Przyjechała do Libanu w 2022 roku, by znaleźć pracę i wesprzeć swoją matkę i dwójkę dzieci. Mieszka z trzema innymi migrantkami na południowych przedmieściach Bejrutu. Cztery miesiące temu złamała obie kostki, próbując uchronić się przed izraelskim nalotem. Liban, 2025
Liban

Uwięzione i wykorzystywane: migrantki w Libanie 

Więcej
Palestyna

Dziesiątki Palestyńczyków zabitych w punktach dystrybucji żywności

Więcej
Zniszczone ulice i budynki w mieście Bajt Lahija na północy Gazy. Strefa Gazy, luty 2025
Palestyna

Oświadczenie na temat dystrybucji pomocy humanitarnej w Strefie Gazy

Więcej
Personel Lekarzy bez Granic rozmawia z bliską osobą pacjenta i tłumaczy jego stan zdrowia. Sudan Południowy, 2024
Sudan Południowy

Gdy liczy się każda minuta: pierwsze 72 godziny epidemii 

Więcej
Pielęgniarka podaje dziecku wodę w placówce medycznej Lekarzy bez Granic w Tawili, w Darfurze Północnym. Sudan, 2025. Zdjęcie: MSF
sudan

Matka przyjechała do nas na wielbłądzie 

Więcej
Bangladesz

Ponad 100 dni od cięć USAID: chaos, zamieszanie, katastrofa dla ludzi dotkniętych kryzysami

Więcej
Pielęgniarz Lekarzy bez Granic zakłada opatrunek 4-letniej Sham w naszej przychodni w mieście Gaza. Sham doznała oparzeń, gdy jej dom został zbombardowany. Strefa Gazy, 2024
Palestyna

Pacjenci z oparzeniami skazani na ból

Więcej
Widok na magazyn Lekarzy bez Granic w Dżubie. Sudan Południowy, 2022
Sudan Południowy

Lekarze bez Granic potępiają zbombardowanie szpitala w Old Fangak

Więcej
Demokratyczna Republika Konga

DRK: kolejny pracownik zastrzelony w Masisi – Lekarze bez Granic wzywają do zaprzestania przemocy

Więcej
wojna w Sudanie
sudan

Sudan: ponad połowa ludności potrzebuje pomocy humanitarnej

Więcej
Promotorka zdrowotna Lekarzy bez Granic rozmawia z kobietami w trakcie konsultacji w ośrodku organizacji na wyspie Lesbos. Grecja, 2022

Pomagamy, choć mniej chętnie. Zwłaszcza uchodźcom i migrantom

Więcej