© Nava Jamshidi
Bibi Mariam przebywa z mamą w szpitalu w Kunduzie po tym, jak uległa wypadkowi drogowemu. Afganistan, 2022

Afganistan: bariery w dostępie do opieki medycznej [RAPORT]

Głęboka zapaść systemu opieki zdrowotnej, sankcje i kryzys gospodarczy oraz kolejne restrykcje wobec kobiet to główne przyczyny postępującego kryzysu humanitarnego w Afganistanie. Zapoznaj się z treścią naszego raportu o barierach w dostępie do opieki medycznej w kraju.

W raporcie „Utrzymujące się bariery w dostępie do opieki zdrowotnej w Afganistanie: skutki przedłużającego się kryzysu i chwiejnej sytuacji gospodarczej” ukazujemy pogłębiające się trudne warunki ekonomiczne mieszkańców i mieszkanek Afganistanu i towarzyszący temu malejący dostęp do opieki zdrowotnej.  

Podobne badania przeprowadziliśmy w latach 2014, 2020 i 2021. Dynamika zmian, jaką możemy zaobserwować, jest niepokojąca.  

Raport

„Utrzymujące się bariery w dostępie do opieki zdrowotnej w Afganistanie: skutki przedłużającego się kryzysu i chwiejnej sytuacji gospodarczej” – pełna treść raportu w języku angielskim TUTAJ.

Dotkliwy spadek dochodów 

Ponad 91 proc. naszych pacjentów i pacjentek objętych badaniem zadeklarowało spadek dochodów w ciągu ostatniego roku. To o 15 proc. więcej niż w 2021 roku. W tej grupie 95 proc. przyznało, że w ciągu ostatniego roku na skutek bezrobocia, stagnacji wynagrodzeń i wzrostu cen, miało problem z zakupem podstawowych produktów żywnościowych. To między innymi efekt sankcji nałożonych na kraj przez społeczność międzynarodową oraz zamrożenia na zagranicznych kontach około siedmiu miliardów dolarów amerykańskich banku centralnego Afganistanu. 

– Czasem spotykamy tak niedożywione matki, że nie mają mleka dla swoich dzieci. Widzieliśmy jak z braku alternatywy podają noworodkom herbatę, co może być bardzo niebezpieczne – opowiada Hadia* z personelu medycznego Lekarzy bez Granic w szpitalu w Heracie.  

Zespół medyczny przygotowuje pacjenta do operacji w szpitalu w Kunduzie. Afganistan, 2022, zdjęcie: Nava Jamshidi

Pozostawieni bez leczenia 

W 2022 roku o prawie 15 proc. powiększyła się grupa pacjentów Lekarzy bez Granic przyznających, że zmuszeni zostali opóźnić, zawiesić lub zrezygnować z leczenia.  Odpowiedzi takiej udzieliło aż 88 proc. objętych ostatnimi badaniami. Przyczyny są głównie finansowe. 

– Kiedy moje dziecko zachorowało, poszliśmy do prywatnej przychodni, gdzie dostaliśmy receptę na lek kosztujący 1000 Afgani [ok. 12 dolarów amerykańskich]. Niestety lek nie pomógł. Próbowaliśmy szukać dalszej pomocy w pobliskim szpitalu publicznym, ale tamtejszy lekarz dał nam tylko pół tabletki potrzebnego leku. W końcu trafiliśmy tu. Stan mojego dziecka się pogarsza, a ja mam długi, bo musiałam pożyczyć pieniądze na transport, żeby się tu dostać – opowiada Marieh*, matka małego pacjenta w szpitalu w Heracie, wspieranym przez Lekarzy bez Granic. 

Edalat siedzi przy łóżku swojego syna w szpitalu w Kunduzie. Afganistan, 2022, zdjęcie: Nava Jamshidi

– Głównym problemem opieki zdrowotnej w Afganistanie jest stan peryferyjnych ośrodków zdrowia – brak odpowiedniego sprzętu, personelu i środków do leczenia. Co oznacza, że ludzie żyjący na terenach wiejskich muszą pokonać spory dystans. Nie mogą pozwolić sobie na taką podróż bez wpadania w długi – mówi Filipe Ribeiro z Lekarzy bez Granic w Afganistanie. – Nadzieje, że zakończenie wojny znacznie zwiększy dostęp do opieki zdrowotnej zostały rozwiane przez nowe bariery i problemy. Podróż do szpitala jest dziś może bezpieczniejsza niż podczas wojny, ale zdecydowanie trudniej jest sobie na nią pozwolić.  

Bariery dla kobiet 

Ponad 60 proc. ankietowanych osób przyznało, że kobiety już dziś spotykają się z większymi trudnościami w dostępie do opieki medycznej niż mężczyźni. Ma to związek z ograniczeniami w podróżowaniu kobiet, zobowiązanych do przemieszczania się jedynie w obecności mahrama, mężczyzny będącego członkiem rodziny, np. brata. Często uniemożliwia to kobietom – pacjentkom, opiekunkom czy pracowniczkom humanitarnym – dotarcie do szpitala, kiedy żaden spokrewniony mężczyzna nie może im towarzyszyć albo braknie pieniędzy na pokrycie kosztów podróży drugiej osoby. 

W grudniu 2022 roku rząd afgański ogłosił zakaz zatrudniania kobiet w organizacjach pozarządowych. Restrykcje te dodatkowo utrudnią kobietom dostęp do opieki zdrowotnej.  

– Już dziś mamy trudności w obsadzeniu niezbędnych stanowisk w naszych projektach medycznych, w tym w ginekologii. Jeśli kobietom nie wolno studiować, skąd weźmiemy kolejne pokolenie lekarek, pielęgniarek, położnych? W projektach opieki okołoporodowej prowadzonych w Afganistanie przez Lekarzy bez Granic tylko w zeszłym roku asystowaliśmy przy 42 000 porodach. W przypadku 8 000 porodów mieliśmy do czynienia z powikłaniami. Zabronienie kobietom nauki i pracy wystawi życie matek i ich dzieci na zwiększone ryzyko – podsumowuje Filipe Ribeiro. 

Hafizea przyszła do szpitala w Kunduzie z 4-letnim synem, Subhamullahem, który został poparzony w wypadku samochodowym. Afganistan, 2022, zdjęcie: Nava Jamshidi

Potrzebne pilne działanie 

Wzywamy decydentów, organizacje międzynarodowe i władze lokalne do pilnego wzmocnienia podstawowej opieki medycznej na poziomie lokalnym, aby poprawić dostęp ludzi do opieki zdrowotnej. Podmioty międzynarodowe powinny odpowiedzieć na problemy przyczyniające się do kryzysu gospodarczego.  

Domagamy się też umożliwienia kobietom dalszej edukacji i zatrudnienia, aby mogły zapewnić byt swoim rodzinom oraz by zapewnić odpowiednią liczbę personelu medycznego w kraju. 

*imiona Afganek zostały zmienione 

News

Szpital w mieście Wysokopilla w obwodzie chersońskim, 31 stycznia 2023, Ukraina.

Ukraina: między wrogimi liniami [RAPORT]

Więcej

Republika Środkowoafrykańska: 15 ginekologów, sześć milionów mieszkańców 

Więcej

Włochy: odwołanie od bezprawnego zatrzymania statku ratunkowego

Więcej
Laboratorium Lekarzy bez Granic podczas interwencji w stanie Borno w Nigerii.

QUIZ: Rok biura Lekarzy bez Granic w Polsce

Więcej

Włochy: ponad 60 osób zginęło w katastrofie na morzu

Więcej
Zniszczenia po trzęsieniu ziemi w Sarmadzie w prowincji Idlib. Syria, 2023

Syria: po trzęsieniu ziemi szpitale od razu były pełne rannych [ŚWIADECTWO] 

Więcej

Konwój humanitarny Lekarzy bez Granic dociera do północno-zachodniej Syrii 

Więcej

Trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii: działania Lekarzy bez Granic

Więcej

Jemen: Pięć przyczyn rosnącego niedożywienia u dzieci

Więcej

Afganistan: Lekarze bez Granic potępiają wymazywanie kobiet z życia publicznego

Więcej

Afganistan: trudno zaakceptować, że znaczysz mniej

Więcej

Włochy: nowe prawo utrudnia ratowanie życia na morzu

Więcej

Działania Lekarzy bez Granic w 2022 roku [GALERIA ZDJĘĆ]

Więcej

Wybrałam zawód pediatry z powołania [WYWIAD]

Więcej

Polska: wspieramy nowy program pilotażowy leczenia gruźlicy 

Więcej

Demokratyczna Republika Konga: 20 lat walki z HIV/AIDS [GALERIA ZDJĘĆ]

Więcej