© Mohammed Al-Shahethi/MSF
Pielęgniarka Lekarzy bez Granic opiekuje się dzieckiem z niedożywieniem w szpitalu Abs. Jemen, 2022

Jemen: Pięć przyczyn rosnącego niedożywienia u dzieci

Zespoły Lekarzy bez Granic obserwują w Jemenie niepokojący wzrost liczby niedożywionych dzieci z komplikacjami medycznymi. Tłumaczymy przyczyny stojące za tym kryzysem niedożywienia.

Niedożywienie to stałe zagrożenie dla zdrowia dzieci w Jemenie. Wzrost niedożywienia w skali rocznej jest sezonowy i zazwyczaj łączy się z okresem, w którym dochodzi do zakłóceń w produkcji rolnej na obszarach wiejskich. Ten rytm był zauważalny jeszcze przed eskalacją wojny w 2014 roku, ale znacznie zaostrzył się wraz z narastającymi skutkami konfliktu. Doprowadziło to do tego, że osoby najbardziej narażone na skutki kryzysu żywnościowe zostały jeszcze silniej dotknięte brakiem dostępu do żywności odpowiedniej jakości.  

Ale, poza brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, w tym kryzysie mamy do czynienia z czymś jeszcze.  

Oto pięć powodów wzrostu niedożywienia w Jemenie.  

1. Wyższe ceny żywności 

Wiele rodzin w Jemenie nie stać na wystarczającą ilość żywności ani na jedzenie, które byłoby odpowiednio odżywcze, ponieważ pogłębiający się kryzys gospodarczy w kraju spowodował gwałtowny wzrost cen. Wiele osób nie ma pracy. Wiele, w wyniku trwającej już od ośmiu lat wojny, straciło swoje domy – z powodu zniszczeń lub przesiedleń. Wartość riala (waluty jemeńskiej) spada, a koszty żywności i transportu, w tym paliwa, rosną, co dodatkowo utrudnia ludziom dostęp do wystarczającej ilości żywności.   

– Przyjechaliśmy kilka razy do szpitala Abs i jego stan się poprawił – opowiada Shohra Mohamed, która przywiozła swojego czteroletniego wnuka Abdullaha do wspieranego przez Lekarzy bez Granic szpitala w Hadżdży. Abdullah był niedożywiony i miał inne dolegliwości. – Ostatni raz został wypisany 20 dni temu. Wolimy przychodzić tutaj, ponieważ te usługi są bezpłatne. Ojciec Abdullaha jest daleko. Wraz z jego mamą staramy się karmić Abdullaha tym, co mamy, ale rzadko możemy sobie pozwolić na podawanie mu mleka. Nie mamy w pobliżu ośrodków medycznych, które zapewniają żywność terapeutyczną – tłumaczy.  

Rawan ma dziewięć miesięcy. Większość niedożywionych dzieci leczonych w szpitalu Abs ma od 6 do 23 miesiące. Jemen, 2022

2. Brak dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej 

Opieka zdrowotna w Jemenie jest w rozpadzie. Ograniczone zasoby finansowe, braki w zaopatrzeniu i sprzęcie, brak lub nieregularne wypłaty wynagrodzeń dla personelu medycznego spowodowały zamknięcie wielu placówek publicznej ochrony zdrowia. Wraz z wysokimi kosztami paliwa, znacznie ogranicza to możliwości dostępu do opieki medycznej. To z kolei często opóźnia moment, w którym ludzie otrzymują potrzebną pomoc, prowadzi do powikłań, którym można było zapobiec. Dotyczy to także niedożywienia.  

Zespół Lekarzy bez Granic w Amran (jednostka administracyjna) pracujący w szpitalu Al-Salam-Khamer od końca maja 2022 roku obserwował stały wzrost liczby pacjentów z ciężkim ostrym niedożywieniem (severe acute malnutrition, SAM). Wskaźnik obłożenia łóżek w ośrodku żywienia terapeutycznego dla pacjentów osiągnął 396 procent we wrześniu 2022 roku. W tym samym czasie nastąpił ponad 20-procentowy wzrost liczby konsultacji w nagłych przypadkach. Od stycznia do września 2022 roku 31 pacjentów z ciężkim ostrym niedożywieniem zmarło po przyjęciu do szpitala. Większość niestety przybyła zbyt późno i miała powikłania medyczne, które były zbyt ciężkie, aby je leczyć. Wiele osób, które zostały przyjęte do wspieranego przez Lekarzy bez Granic szpitala Al-Salam z ciężkim ostrym niedożywieniem, podróżowało z okolicznych obszarów, gdzie placówki podstawowej opieki zdrowotnej funkcjonowały tylko częściowo. Podobny trend zaobserwowano w Al-Hudejdzie. W okresie od stycznia do października 2022 roku nasz zespół na oddziale ratunkowym szpitala wiejskiego Ad-Dahi przyjął 1 902 dzieci chorujących na niedożywienie z powikłaniami.  

3. Ubóstwo i niestabilne warunki życiowe 

Trudne warunki życiowe, zwłaszcza w przypadku osób zmuszonych do przesiedlenia, również przyczyniają się do wzrostu niedożywienia. Szpital Abs w Hadżdży przyjmuje pacjentów z okolicznych obszarów, gdzie wiele osób przesiedlonych wewnętrznych żyje bez odpowiedniego schronienia, z ograniczonym dostępem do żywności i możliwości zarobku. Od stycznia do września 2022 roku we wspieranym przez Lekarzy bez Granic ośrodku żywienia terapeutycznego w szpitalu w Abs przyjęto 2 087 dzieci z niedożywieniem i związanymi z nim komplikacjami medycznymi. Większość pacjentów była w wieku od 6 do 23 miesięcy.  

– Większość osób przesiedlonych nie ma regularnych dochodów – powiedział Saddam Shayea, koordynator promocji i edukacji zdrowia Lekarzy bez Granic w szpitalu w Abs. – Kolejną kwestią jest brak dostępu do czystej wody. To oraz brak materiałów higienicznych zwiększa liczbę przypadków np. biegunki – dodaje.  

Matka karmi córkę mlekiem terapeutycznym w szpitalu Abs. Jemen, 2022

4. Brak świadomości zdrowotnej w społeczności    

Istnieje ogromna potrzeba edukacji zdrowotnej w zakresie opieki okołoporodowej, które są bezpośrednio związane z niedożywieniem. Jej niska dostępność prowadzi do skomplikowanych ciąż, co negatywnie odbija się na zdrowiu matek i noworodków. W 2022 roku w szpitalu Abs, ponad 50 procent matek na oddziale położniczym chorowało na niedożywienie.   

Z obserwacji Lekarzy bez Granic wynika, że w przeszłości niewiele kobiet otrzymywało opiekę przedporodową. W 2021 roku tylko 10 procent kobiet, które urodziły w szpitalu, uczestniczyło w co najmniej jednej konsultacji opieki przedporodowej. Konsultacje przedporodowe są zwykle okazją do zidentyfikowania niedożywienia u kobiet w ciąży i skierowania do odpowiedniej opieki żywieniowej. Poprawia to wyniki ciąży i zmniejsza ryzyko niedożywienia u noworodków i niemowląt.  

Ponadto w społeczności istnieje ograniczona świadomość na temat znaczenia karmienia piersią i rutynowych szczepień dzieci. Rodzice nie mają również dostępu do informacji na temat rozpoznawania początkowych objawów niedożywienia, co opóźnia wykrywanie i zapobieganie niedożywieniu.   

5. Luki w pomocy humanitarnej 

W 2022 roku cięcia finansowania spowodowały, że placówki podstawowej opieki zdrowotnej zaprzestały świadczenia usług lub miały niewystarczające zapasy leków.  

 – Mam czworo dzieci, wszystkie chorowały z powodu niedożywienia – powiedział Ahmed Abu Al Ghaith, ojciec, który przywiózł swoją roczną córkę z ciężkim ostrym niedożywieniem do szpitala Ad Dahi. – Zabrałem je do najbliższego centrum leczenia niedożywienia w okolicy. Ale musieli wybrać, którym z moich dzieci podać trochę żywności terapeutycznej, ponieważ nie było jej wystarczająco dużo. 

Oprócz braku ciągłości niektórych programów zdrowotnych, luki w programach żywienia terapeutycznego i wsparcia żywnościowego oraz nieodpowiednie usługi wodne, sanitarne i higieniczne zwiększyły ryzyko niedożywienia i związanych z nim powikłań, które są większe w przypadku chorób przenoszonych przez wodę. 

Lekarze bez Granic w Jemenie 

Zespoły Lekarzy bez Granic są obecni w 13 z 21 prowincji Jemenu. Zespoły w większości naszych placówek zaobserwowały niepokojący wzrost liczby niedożywionych dzieci z komplikacjami medycznymi. Obłożenie łóżek w naszych ośrodkach znacznie przekroczyło 100 procent. Aby poradzić sobie ze zwiększoną liczbą przypadków niedożywienia oraz zmniejszyć zachorowalność i śmiertelność wśród osób najbardziej narażonych, nasze zespoły zwiększają działania w ramach projektów żywienia terapeutycznego. 

Niedożywienie w Jemenie jest bardzo niepokojące. Prowadzi do śmierci, którym można było zapobiec. Zwłaszcza wśród dzieci poniżej piątego roku życia. Organy ochrony zdrowia oraz podmioty humanitarne muszą zareagować kompleksowo, aby zwiększyć zakres i skuteczność nadzoru żywieniowego w całym kraju.  W całym kraju rozszerzona powinna być również kampania szczepień, zwłaszcza wśród dzieci poniżej piątego roku życia. 

News

Republika Środkowoafrykańska: 15 ginekologów, sześć milionów mieszkańców 

Więcej

Włochy: odwołanie od bezprawnego zatrzymania statku ratunkowego

Więcej
Laboratorium Lekarzy bez Granic podczas interwencji w stanie Borno w Nigerii.

QUIZ: Rok biura Lekarzy bez Granic w Polsce

Więcej

Afganistan: bariery w dostępie do opieki medycznej [RAPORT]

Więcej

Włochy: ponad 60 osób zginęło w katastrofie na morzu

Więcej
Zniszczenia po trzęsieniu ziemi w Sarmadzie w prowincji Idlib. Syria, 2023

Syria: po trzęsieniu ziemi szpitale od razu były pełne rannych [ŚWIADECTWO] 

Więcej

Konwój humanitarny Lekarzy bez Granic dociera do północno-zachodniej Syrii 

Więcej

Trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii: działania Lekarzy bez Granic

Więcej

Afganistan: Lekarze bez Granic potępiają wymazywanie kobiet z życia publicznego

Więcej

Afganistan: trudno zaakceptować, że znaczysz mniej

Więcej

Włochy: nowe prawo utrudnia ratowanie życia na morzu

Więcej

Działania Lekarzy bez Granic w 2022 roku [GALERIA ZDJĘĆ]

Więcej

Wybrałam zawód pediatry z powołania [WYWIAD]

Więcej

Polska: wspieramy nowy program pilotażowy leczenia gruźlicy 

Więcej

Demokratyczna Republika Konga: 20 lat walki z HIV/AIDS [GALERIA ZDJĘĆ]

Więcej
U Jeana (imię zmienione) zdiagnozowano HIV w 2010 r. W 2019 r. po raz pierwszy był hospitalizowany. Kilka tygodni później musiał pilnie wrócić do szpitala. Demokratyczna Republika Konga, 2019

Dzień HIV/AIDS: Duże postępy, równie duże wyzwania w Demokratycznej Republice Konga

Więcej