Strefa Gazy

Kryzys humanitarny w Strefie Gazy osiągnął katastrofalne rozmiary. Masowe ataki Izraela na Strefę Gazy doprowadziły do zniszczenia budynków i całych dzielnic na północy, zamieniając je w gruzy i zgliszcza. Intensywne działania wojskowe objęły również środkową i południową część Strefy Gazy, sprawiając, że nigdzie nie jest bezpiecznie.   

Siły izraelskie nadal przeprowadzają szeroko zakrojone ataki, które nieproporcjonalnie uderzają w ludność cywilną. Palestyńczycy w Strefie Gazy cierpią z powodu niszczycielskiej kampanii wojskowej. 

Od początku wojny zginęło ponad 40 000 osób, ponad 94 000 ludzi zostało rannych. Według szacunków ponad 10 000 osób może znajdować się pod gruzami. (lokalne władze medyczne, OCHA, 4.09.2024) 

Sytuacja humanitarna w Strefie Gazy jest tragiczna. Ponad 1,9 miliona, czyli 90 procent całej populacji Gazy, musiało opuścić swoje domy. Wiele osób zostało wielokrotnie przesiedlonych., większość została wypchnięta na południe Strefy.  

Ludzie w Strefie Gazy żyją w skrajnie trudnych warunkach, wiele osób śpi na ulicach lub na otwartych przestrzeniach. Dostęp do żywności i wody pitnej jest niebezpiecznie ograniczony, nie ma elektryczności i panują bardzo złe warunki higieniczne.    

Ze względu na przeludnienie i złe warunki sanitarne odnotowano znaczny wzrost zachorowań na niektóre choroby, takie jak biegunka, ostre infekcje dróg oddechowych, infekcje skóry i choroby związane z higieną, takie jak wszawica. 

Północna część Strefy Gazy pozostaje odizolowana, docierają do niej znikome ilości pomocy humanitarnej w stosunku do rzeczywistych potrzeb.  Wizyty Lekarzy bez Granic w północnej Strefie Gazy pokazały brak podstawowych zapasów, czystych i bezpiecznych szlaków dostaw oraz zniszczenie wielu szpitali.  

System opieki zdrowotnej praktycznie załamał się, tymczasem potrzeby medyczne ludzi drastycznie rosną. Jedynie 17 na 36 szpitali jest otwartych, przy czym działają jedynie częściowo. (WHO, dane z 4.09.2024 roku). Od 7 października do 14 sierpnia 2024 roku WHO odnotowało w Strefie Gazy 504 ataki na ochronę zdrowia. Personel medyczny pracujący w Strefie Gazy jest całkowicie wyczerpany i robi, co może w niemożliwych warunkach.   

Działanie systemu dostarczania pomocy humanitarnej zostało utrudnione bądź zablokowane, w zamian wprowadzono rozwiązania improwizowane. Konieczność otwierania szpitali polowych ukazuje skalę zniszczeń spowodowanych przez wojnę. Szpitale polowe nie mogą w żaden sposób zastąpić solidnego i funkcjonalnego systemu opieki zdrowotnej. 

Od 7 października 2023 r. nasze zespoły medyczne i pacjenci byli zmuszeni do ewakuacji z 14 różnych placówek medycznych w Strefie Gazy po tym, jak znalazły się pod ostrzałem czołgów, artylerii, myśliwców, snajperów i wojsk lądowych lub zostały objęte nakazem ewakuacji.   

Od października 2023 roku w Strefie Gazy zostało zabitych ponad 880 pracowników ochrony zdrowia (WHO). 21 listopada 2023 roku, w ataku na szpital Al-Awda, zginęło trzech lekarzy, w tym dwóch pracowników Lekarzy bez Granic: dr Mahmoud Abu Nujail i dr Ahmad Al Sahar. 

Izraelska blokada i ciągłe utrudnianie dostarczania pomocy sprawiły, że ludzie w Gazie mają wyjątkowo trudny dostęp do niezbędnych towarów, takich jak paliwo, żywność, woda i leki. Utrudnianie dostawy pomocy humanitarnej nie jest problemem logistycznym, a politycznym. 

Potrzeba dostarczenia większej ilości pomocy i zaopatrzenia do Strefy Gazy staje się rozpaczliwie pilna. 

Przy malejących zasobach bezpiecznej żywności, czystej wody i usług zdrowotnych oraz bez odpowiedniego schronienia, dzieci i dorośli, w tym osoby starsze i niepełnosprawne są szczególnie narażeni na choroby.  

Lekarze bez Granic mają ograniczony wgląd w całościową sytuację żywieniową w Gazie, ale nasze zespoły uważnie monitorują sytuację żywieniową w ramach prowadzonych projektów.   

Od stycznia do lutego przebadaliśmy ponad 2410 osób pod kątem niedożywienia w naszym ośrodku zdrowia w Al Mawasi i klinice Al Shaboura w Rafah (obie placówki musieliśmy zamknąć w następstwie inwazji na Rafah). W tym okresie stwierdziliśmy 47 przypadków umiarkowanego ostrego niedożywienia (moderate acute malnutrition, MAM) i 16 przypadków ciężkiego ostrego niedożywienia (severe acute malnutrition, SAM) wśród dzieci poniżej 5 roku życia.   

Od marca do 10 kwietnia nasze zespoły w klinice Al Martyrs przebadały 1450 dzieci pod kątem niedożywienia. 23 z nich miało ciężkie ostre niedożywienie, a 42 – umiarkowane ostre niedożywienie.  

Ci z naszych pracowników, którzy pozostali na północy, informują, że sytuacja żywieniowa jest katastrofalna. 

W obliczu prowadzonej przez izraelski rząd polityki celowego pozbawiania ludności Strefy Gazy żywności i wody, ludzie mierzą się z katastrofalnym brakiem żywności. IPC (Integrated Food Security Phase Classification, Klasyfikacja Faz Bezpieczeństwa Żywnościowego) opublikowało raport ostrzegający przed wysokim niebezpieczeństwem głodu. Obserwujemy skutki powszechnego braku bezpieczeństwa żywnościowego. 

Od początku wojny sześciu pracowników Lekarzy bez Granic zginęło w Strefie Gazy.   

Technik laboratoryjny, Mohammed Al Ahel, został zabity w nalocie wraz z rodziną w październiku 2023 roku.   

Pielęgniarz-wolontariusz, Alaa Al-Shawa, został zastrzelony podczas ewakuacji konwoju Lekarzy bez Granic w listopadzie 2023 roku.   

Lekarze dr Mahmoud Abu Nujaila i dr Ahmad Al Sahar zostali zabici w ataku na szpital Al-Awda w listopadzie 2023 roku.   

Reem Abu Lebdeh, związana z Lekarzami bez Granic w Wielkiej Brytanii była pracowniczka w Gazie została najprawdopodobniej zabita wraz z rodziną w grudniu 2023 roku w ich domu w Chan Junus.  

Liczni członkowie rodzin pracowników Lekarzy bez Granic zostali zabici. 

20 lutego 2024 roku siły izraelskie ostrzelały schronienie Lekarzy bez Granic. Zginęło wtedy dwóch członków rodzin naszych pracowników.   

Z powodu kurczącej się przestrzeni humanitarnej dostarczanie pomocy humanitarnej na miejscu staje się coraz trudniejsze. Działania wojenne wokół różnych szpitali ograniczają naszą możliwość zapewniania pomocy medycznej i spychają nasze zespoły na coraz mniejszy obszar.  

Nasze zespoły w Gazie liczą łącznie ponad 700 osób. Personel palestyński jest wspierany przez 35 osób z zespołu międzynarodowego.     

Nasze zespoły zapewniają opiekę chirurgiczną, leczenie ran, fizjoterapię, opiekę poporodową, podstawową opiekę medyczną, wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego oraz dystrybucję wody. 

Lekarze bez Granic prowadzą obecnie działania w dwóch szpitalach: szpitalu Al Aqsa oraz szpitalu Nassera. Prowadzimy również działania w ośmiu placówkach medycznych. Z powodu nakazów ewakuacji wokół szpitala Al Aqsa nasze zespoły uruchomiły w pobliżu szpital polowy.  

Od października 2023 roku nasze zespoły w Strefie Gazy: 

-leczyły ponad 36 000 osób z powodu przemocy, 

-leczyły ponad 27 000 osób z powodu chorób biegunkowych, 

-przeprowadziły ponad 5 000 zabiegów chirurgicznych, 

-przyjęły ponad 10 000 pacjentów, 

-zapewniły ponad 13 000 indywidualnych konsultacji z zakresu zdrowia psychicznego, 

-zapewniły grupowe konsultacje z zakresu zdrowia psychicznego 46 000 osób, 

-przeprowadziły 16 000 konsultacji dotyczących chorób niezakaźnych.  

(Powyższe dany zostały zgromadzone od początku wojny, ale nie reprezentuje w pełni dokładnego lub kompleksowego zestawu danych).  

Obecnie Lekarze bez Granic dystrybuują ponad 600 000 litrów wody dziennie poprzez proces odsalania w ponad 40 punktach wodnych w Al Mawasi, Chan Junus, Rafah i Deir El Balah. W jednostce w Al Mawasi zapewniamy także 30 m3 wody pitnej dziennie. 

Do końca kwietnia 2024 roku byliśmy w stanie dostarczyć do Strefy Gazy 73 ciężarówki przez przejście graniczne w Rafah.

Przejście graniczne w Rafah, dawniej główny funkcjonalny punkt wjazdu dla podmiotów humanitarnych, jest zamknięte od początku maja. Dostarczanie zaopatrzenia do Strefy Gazy jest jednak niezwykle trudne ze względu na bariery administracyjne, ograniczenia w przemieszczaniu się i brak możliwości przekraczania granicy. Nasze zespoły nie były w stanie dostarczyć żadnych środków medycznych do Strefy Gazy od końca kwietnia. 

W Hebronie, Nablusie i Dżeninie zapewniamy opiekę w nagłych wypadkach, podstawową opiekę zdrowotną (za pośrednictwem klinik mobilnych) oraz opiekę w zakresie zdrowia psychicznego. 

Lekarze bez Granic po raz pierwszy prowadzili działania w Palestynie w 1988 roku.   

W 2022 roku nasze zespoły liczyły 367 pracowników (pełnych etatów). Zapewniliśmy wtedy 137 000 konsultacji medycznych oraz przeprowadziliśmy 2870 zabiegów i operacji chirurgicznych.   

Wzywamy do natychmiastowego zawieszenia broni, zaprzestania masowego rozlewu krwi i masowych ataków na Strefę Gazy przez Izrael, aby uniknąć dalszych śmierci i umożliwić zwiększenie skali pomocy humanitarnej w Strefie Gazy. Cierpienie ludzi uwięzionych w Gazie trudno jest opisać słowami. 

Bez natychmiastowego i trwałego zawieszenia broni oraz zapewnienia znaczącej pomocy humanitarnej, nadal będzie ginąć coraz więcej ludzi. 

22 lutego 2024 roku sekretarz generalny Lekarzy bez Granic, Christopher Lockyear, wystąpił przed Radą Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych. W swoim wystąpieniu przekazał, co nasze zespoły widzą w Strefie Gazy oraz wzywał do natychmiastowego, trwałego zawieszenia broni w Strefie Gazy.   

– Dzisiejsza odpowiedź humanitarna w Strefie Gazy jest iluzją – wygodną iluzją, która utrwala narrację, że ta wojna jest prowadzona zgodnie z prawem międzynarodowym – mówił Christopher Lockyear.   

Przeczytaj całość wystąpienia w języku polskim. 

 W ciągu ostatnich miesięcy placówki opieki zdrowotnej zostały poddane nakazom ewakuacji i były wielokrotnie atakowane i oblegane. Personel medyczny i pacjenci byli aresztowani, wykorzystywani i zabijani podczas opieki nad pacjentami.     

Wzywamy do ochrony ludności cywilnej oraz placówek medycznych po obu stronach i przez cały czas. Osoby ranne i chore muszą otrzymać pomoc medyczną. Personel medyczny oraz placówki medyczne muszą być chronione. Szpitale i karetki nie mogą być celami.     

Ludzie muszą mieć zapewniony bezpieczny dostęp do podstawowych artykułów i potrzeb: wody, żywności, placówek medycznych. Podstawowe zaopatrzenie humanitarne – leki, sprzęt medyczny, żywność, paliwo, woda – musi być dopuszczone do Strefy Gazy. W tym celu przejście graniczne w Rafah musi być otwarte.  

Wszelkie dostawy wpuszczone do Gazy do tej pory były znikome w porównaniu z ogromnymi potrzebami w miejscu, które było objęte blokadą od ponad piętnastu lat i było w znacznym stopniu zależne od pomocy zagranicznej jeszcze przed tą wojną.   

Powtarzające się przymusowe przesiedlenia ludności i ataki Izraela na gęsto zaludnione obszary, nawet te określone jako „bezpieczne” lub „strefy humanitarne”, ukazują brak prawdziwego bezpieczeństwa w Strefie Gazy. Instrumentalizacja pomocy w celu stworzenia iluzji bezpieczeństwa i utrzymania minimalnego poziomu wsparcia w tych strefach, a także w celu utrzymania pozorów przestrzegania przez Izrael międzynarodowego prawa humanitarnego (MPH), stanowi jedynie dalsze zagrożenie dla ludności cywilnej. Tymczasem ludzie w potrzebie nadal zmagają się z poważnie ograniczonym dostępem do pomocy, na co duży wpływ mają działania wojskowe Izraela. 

26 stycznia 2024 roku Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (ICJ) uznał ryzyko ludobójstwa w Strefie Gazy i nakazał Izraelowi podjęcie tymczasowych środków. 24 maja 2024 roku Trybunał nakazał Izraelowi wstrzymanie ofensywy na Rafah w południowej Gazie i ponowne otwarcie przejścia granicznego Rafah.

Jest to kolejne potwierdzenie katastrofalnej sytuacji i desperackiej potrzeby natychmiastowego zwiększenia pomocy humanitarnej. Wzywaliśmy do natychmiastowego i trwałego zawieszenia broni w Strefie Gazy od początku tej wojny i ostrzegaliśmy o katastrofalnych konsekwencjach ofensywy na Rafah, odkąd została ogłoszona.  

Wszystkie państwa, które wspierają Izrael, są moralnie i politycznie współwinne. Wzywamy wszystkie państwa, w szczególności USA, Wielką Brytanię i sojusznicze państwa członkowskie UE, aby zrobiły wszystko, co w ich mocy, aby wpłynąć na Izrael i zaprzestać wspierania blokady oraz ataków na ludność i infrastrukturę cywilną w Strefie Gazy.