Wojna w Strefie Gazy

Kryzys humanitarny w Strefie Gazy osiągnął katastrofalne rozmiary. Od początku wojny zginęło ponad 52 600 osób, a ponad 118 800 ludzi zostało rannych. (lokalne władze medyczne, OCHA, 7.05.2025). 

Oprócz ofiar śmiertelnych bombardowań i walk, w Gazie dochodzi do wielu „cichych zabójstw”. Ludzie umierają na choroby, które są uleczalne, ale ich leczenie zostało przerwane z powodu wojny. Umierają też kobiety w ciąży – z powodu powikłań i braku odpowiedniej opieki. Właściwej opieki pozbawione są również noworodki i dzieci.   

Masowe ataki Izraela na Strefę Gazy doprowadziły do zniszczenia budynków i całych dzielnic na północy, zamieniając je w gruzy i zgliszcza. Intensywne działania wojskowe objęły również środkową i południową część Strefy Gazy.  

Sytuacja humanitarna w Strefie Gazy jest tragiczna. 18 marca 2025 roku doszło do zerwania zawieszenia broni.

Nigdzie nie jest bezpiecznie dla Palestyńczyków ani tych, którzy próbują im pomóc. Podmioty niosące pomoc humanitarną zmagają się z brakiem bezpieczeństwa i krytycznymi niedoborami zaopatrzenia. 

Z powodu całkowitej blokady nałożonej na Gazę przez Izrael 2 marca 2025 roku dostęp do wody, żywności i paliwa w Strefie Gazy osiągnął poziom krytyczny. Wielu naszych lokalnych pracowników je tylko jeden posiłek dziennie. 

Ponad 1,9 miliona, czyli 90 procent całej populacji Gazy, musiało opuścić swoje domy. Wiele osób zostało wielokrotnie przesiedlonych, większość została wypchnięta na południe Strefy. Ludzie, którzy po ogłoszeniu zawieszenia broni powrócili do swoich domów, odnaleźli swoje sąsiedztwa w ruinie. 

Potrzeby medyczne ludzi gwałtownie wzrosły z powodu wojny. Ludzie zostali uwięzieni w błędnym kole, borykając się z obrażeniami wojennymi w zniszczonym systemie opieki zdrowotnej. Z powodu fatalnych warunków życia noworodki i dzieci cierpią na różne uleczalne choroby, takie jak infekcje dróg oddechowych, świerzb, ciężkie niedożywienie. 

Miasto Gaza i północna część Strefy zostały prawie całkowicie zniszczone. Od ogłoszenia zawieszenia broni na północ wróciło ponad pół miliona ludzi. – W północnej części kraju poziom zniszczenia jest całkowity, to płaski teren. Nigdy w życiu nie widziałam czegoś podobnego. Nasi palestyńscy koledzy nie są już w stanie rozpoznać swoich dzielnic – opowiadała koordynatorka Lekarzy bez Granic. Przeczytaj więcej. 

Siły izraelskie zniszczyły system opieki zdrowotnej w Gazie. W tym samym czasie potrzeby medyczne ludzi drastycznie rosną. Na 35 szpitali działa – jedynie częściowo – zaledwie 61% placówek. (OCHA, 7.05.2025). Zespoły Lekarzy bez Granic muszą wprowadzać coraz bardziej restrykcyjne kryteria przyjmowania pacjentów i ograniczać się do przyjmowania najpilniejszych przypadków, ponieważ zaopatrzenie jest na wyczerpaniu, a liczba pacjentów rośnie. 

Od 7 października 2023 roku w Strefie Gazy zostało zabitych ponad 1400 pracowników ochrony zdrowia (OCHA, 7.05.2025), a od 7 października do 26 kwietnia 2024 roku WHO odnotowało 691 ataków na ochronę zdrowia. Personel medyczny pracujący w Strefie Gazy jest całkowicie wyczerpany i robi, co może w niemożliwych warunkach.

Od 7 października 2023 r. nasze zespoły medyczne i pacjenci byli zmuszeni do ewakuacji z placówek medycznych w Strefie Gazy 20 razy po tym, jak znalazły się pod ostrzałem czołgów, artylerii, myśliwców, snajperów i wojsk lądowych lub zostały objęte nakazem ewakuacji.   

Konieczność otwierania szpitali polowych ukazuje skalę zniszczeń spowodowanych przez wojnę. Szpitale polowe nie mogą w żaden sposób zastąpić solidnego i działającego systemu opieki zdrowotnej.  

Izraelska blokada Strefy Gazy sprawia, że szpitale nie mają odpowiedniego zaopatrzenia i często są obłożone do granic możliwości. Przez całą wojnę Lekarze bez Granic byli świadkami tego, jak pacjenci umierali na szpitalnych podłogach, ponieważ szpitale nie były w stanie poradzić sobie z przytłaczającą liczbą pacjentów lub nie miały zapasów potrzebnych do zapewnienia opieki. Władze izraelskie wielokrotnie odmawiały i opóźniały wjazd takich przedmiotów, jak koncentratory tlenu (niezbędne do znieczulenia) czy sprzęt chirurgiczny i generatory, bez których zapewnienie opieki chirurgicznej jest prawie niemożliwe.  

W szpitalu Nassera nasze zespoły obserwują obecnie wzrost liczby pacjentów z oparzeniami, a także pacjentów, których pilnie potrzebne zabiegi chirurgiczne zostały znacznie opóźnione. W klinice w mieście Gaza nasze zespoły są przytłoczone dużą liczbą pacjentów (prawie 400 dziennie). Potrzeby w zakresie zdrowia psychicznego również gwałtownie rosną. 

Lekarze bez Granic wzywają władze Izraela do zapewnienia ewakuacji medycznych Palestyńczykom potrzebującym specjalistycznej opieki i ich opiekunom przy jednoczesnym zapewnieniu wszystkim bezpiecznego, dobrowolnego i godnego powrotu do Strefy Gazy. Wzywamy też państwa do przyjmowania i ułatwiania leczenia poza Strefą Gazy.   

Naszym zespołom w Ammanie w Jordanii udało się ewakuować 13 dzieci i 11 opiekunów do naszego Szpitala Chirurgii Rekonstrukcyjnej. Otrzymują tam kompleksową opiekę rehabilitacyjną w związku z ranami odniesionymi w izraelskich nalotach. Przeczytaj o dzieciach ewakuowanych z Gazy, leczonych w szpitalu Lekarzy bez Granic w Ammanie, w Jordanii.   

Od wprowadzenia zawieszenia broni w Strefie Gazy na Zachodnim Brzegu dochodzi do eskalacji skrajnej przemocy ze strony sił izraelskich. Od października 2023 roku do marca 2025 roku co najmniej 943 Palestyńczyków zostało zabitych, a 8072 zostało rannych.  

Sytuacja na Zachodnim Brzegu pogarsza się wraz ze wzrostem przemocy ze strony osadników i armii izraelskiej, szczególnie w Dżaninie, Tulkarmie i Tubas. Ataki te przynoszą ogromne cierpienie ludziom i powodują poważne utrudnienia w świadczeniu opieki zdrowotnej.   

Palestyńczykom na Zachodnim Brzegu utrudnia się dostęp do opieki zdrowotnej, a masowe wysiedlenia jeszcze mocniej pogłębiają kryzys humanitarny. Ludzie zostali odcięci od opieki zdrowotnej, podstawowych usług i nie mają odpowiedniego dostępu do schronienia. 

Od początku wojny 11 pracowników Lekarzy bez Granic zostało zabitych w Strefie Gazy.    

Technik laboratoryjny, Mohammed Al Ahel, został zabity w nalocie wraz z rodziną w październiku 2023 roku.    

Pielęgniarz-wolontariusz, Alaa Al-Shawa, został zastrzelony podczas ewakuacji konwoju Lekarzy bez Granic w listopadzie 2023 roku.    

Lekarze, dr Mahmoud Abu Nujaila i dr Ahmad Al Sahar, zostali zabici w ataku na szpital Al-Awda w listopadzie 2023 roku.    

Reem Abu Lebdeh, związana z Lekarzami bez Granic w Wielkiej Brytanii była pracowniczka w Gazie, została najprawdopodobniej zabita wraz z rodziną w grudniu 2023 roku w ich domu w Chan Junus.   

Nasser Hamdi Abdelatif Al Shalfouh, kierowca Lekarzy bez Granic, zmarł 10 października 2024 roku.   

Hasan Suboh zginął w nocy 24 października 2024 roku podczas izraelskich operacji wojskowych w Chan Junus na południu Strefy Gazy. Hasan pracował z Lekarzami bez Granic od 2019 roku. 

20 lutego 2024 roku siły izraelskie ostrzelały schronienie Lekarzy bez Granic w Al Mawasi. Zginęło wtedy dwóch członków rodzin naszych pracowników.    

19 stycznia 2025 roku uzyskaliśmy potwierdzenie o śmierci naszego pracownika, Bilala Okala, oraz jego rodziny. Bilal dołączył do Lekarzy bez Granic w 2017 roku jako specjalista ds. sanitarnych i odegrał kluczową rolę we wspieraniu ludzi potrzebujących opieki medycznej, kiedy organizacja wznowiła pracę przychodni w mieście Gaza w kwietniu 2024 roku.  

18 marca 2025 roku został zabity Alaa Abd-Elsalam Ali Okal. Alaa Okal dołączył do Lekarzy bez Granic jako pracownik pralni we wrześniu 2024 roku. Odegrał ważną rolę we wspieraniu ludzi potrzebujących opieki medycznej w naszym szpitalu polowym w Deir Al Balah. Miał 29 lat.

1 kwietnia 2025 roku został zabity Hussam Al Loulou. Hussam dołączył do Lekarzy bez Granic w 2024 roku jako strażnik na naszym oddziale intensywnej opieki w Chan Junus. Miał 58 lat. Hussam był znany ze swojej bezinteresowności, skromności i prawdziwej troski o otaczających go ludzi. Pozostawił po sobie dwóch synów. 

Nasze zespoły zapewniają w Gazie opiekę chirurgiczną, leczenie ran, fizjoterapię, opiekę poporodową i pediatryczną, podstawową opiekę medyczną, szczepienia, wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego oraz dystrybucję wody. Jednak ogromne wyzwania i ograniczenia związane z dostawami, przesiedleniami, brakiem bezpieczeństwa i zniszczeniem infrastruktury ograniczają nasze działania. 

Nasze zespoły w Gazie liczą łącznie ok. 1040 osób i są wspierane przez 30 osób z zespołu międzynarodowego. 

Lekarze bez Granic prowadzą obecnie działania w dwóch szpitalach: szpitalu Al Aqsa oraz szpitalu Nassera. Prowadzimy także działania w szpitalu polowym w Deir Al Balah, sześciu podstawowych ośrodkach zdrowia i trzech przychodniach.  

Od października 2023 roku nasze zespoły w Strefie Gazy m.in.:   

-zapewniły 866 951 konsultacji medycznych,   

-leczyły 54 330 osób z powodu chorób biegunkowych,   

-przeprowadziły 18 546 zabiegów chirurgicznych,  

-przyjęły 37 609 pacjentów,   

-przyjęły 11 167 porodów, 

-zapewniły 48 443 indywidualnych konsultacji z zakresu zdrowia psychicznego,   

-przeprowadziły ponad 60 695 993 konsultacji dotyczących chorób niezakaźnych.    

(Powyższe dany zostały zgromadzone od początku wojny, ale nie reprezentuje kompleksowego zestawu danych).    

Od stycznia do końca kwietnia 2025 roku Lekarze bez Granic zapewnili ponad 7,8 miliona litrów czystej wody i rozdystrybuowali ponad 60 milionów litrów. Od czasu wznowienia konfliktu Lekarze bez Granic zostali zmuszeni do zawieszenia dystrybucji wody w Rafah, Bajt Lahija i Bajt Hanun oraz do ograniczenia obszaru działań ze względu na rozległe nakazy ewakuacji. 

Z powodu całkowitej blokady nałożonej od 2 marca, żadne nowe produkty wodno-sanitarne nie dotarły do Gazy.  

Nasze zespoły na Zachodnim Brzegu liczą 153 pracowniczek i pracowników zatrudnionych lokalnie oraz 24 osoby z zespołu międzynarodowego.   

Prowadzimy działania w Hebronie, Nablusie, Dżaninie i Tulkarmie.  M.in. zapewniamy podstawową opiekę medyczną i opiekę w nagłych wypadkach, prowadzimy kliniki mobilne, zapewniamy opiekę w zakresie zdrowia psychicznego, wspieramy szpitale, prowadzimy szkolenia, dystrybuujemy artykuły pierwszej potrzeby.   

Lekarze bez Granic po raz pierwszy prowadzili działania w Palestynie w 1988 roku.   

W 2022 roku nasze zespoły liczyły 367 pracowników (pełnych etatów). Zapewniliśmy wtedy 137 000 konsultacji medycznych oraz przeprowadziliśmy 2870 zabiegów i operacji chirurgicznych.   

Lekarze bez Granic apelują o natychmiastowe przywrócenie trwałego zawieszenia broni oraz wpuszczenie pilnie potrzebnych dostaw jedzenia, paliwa, wody i zaopatrzenia medycznego do Gazy.   

Przywódcy międzynarodowi także ponoszą odpowiedzialność za zabójstwa i zniszczenia dokonywane przez siły izraelskie.  

Brak konsekwentnej presji dyplomatycznej, a w niektórych przypadkach ślepe wsparcie zapewniło zarówno wojskową, jak i dyplomatyczną osłonę dla izraelskiej kampanii w Strefie Gazy. Podczas gdy sojusznicy Izraela publicznie mówią o znaczeniu zawieszenia broni i potrzebie ułatwienia pomocy humanitarnej dla Gazy, nadal bezwarunkowo dostarczają broń Izraelowi. 

22 lutego 2024 roku sekretarz generalny Lekarzy bez Granic, Christopher Lockyear, wystąpił przed Radą Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych. W swoim wystąpieniu przekazał, co nasze zespoły widzą w Strefie Gazy oraz wzywał do natychmiastowego, trwałego zawieszenia broni w Strefie Gazy.   

– Dzisiejsza odpowiedź humanitarna w Strefie Gazy jest iluzją – wygodną iluzją, która utrwala narrację, że ta wojna jest prowadzona zgodnie z prawem międzynarodowym – mówił Christopher Lockyear.   

Przeczytaj całość wystąpienia w języku polskim. 

Zarówno Izrael, jak i Hamas prowadzili walki w pobliżu placówek medycznych, narażając na niebezpieczeństwo pacjentów, opiekunów i personel medyczny. Obecnie te szpitale i placówki medyczne, które nadal działają, nie są w stanie sprostać ogromnym potrzebom medycznym, często pozostawiając pacjentów bez opieki ratującej życie. Ponadto personel medyczny jest wyczerpany, co wpływa na jego zdolność do dalszej pracy. 

Lekarze bez Granic potępiają ogłoszenie przez Izrael blokady pomocy wjeżdżającej do Gazy. Pomoc humanitarna nigdy nie powinna być użyta jako narzędzie wojny. Niezależnie od negocjacji pomiędzy stronami walczącymi, ludzie w Gazie potrzebują natychmiastowego i masowego zwiększenia dostaw pomocy humanitarnej.  

– Izrael ponownie blokuje całej populacji Gazy możliwość otrzymania pomocy, używając tego jako karty przetargowej. To nieakceptowalne i oburzające oraz będzie miało druzgocące konsekwencje – mówi Caroline Seguin z Lekarzy bez Granic.  

Powtarzające się przymusowe przesiedlenia ludności i ataki Izraela na gęsto zaludnione obszary, nawet te określone jako „bezpieczne” lub „strefy humanitarne”, ukazują brak prawdziwego bezpieczeństwa w Strefie Gazy. Instrumentalizacja pomocy w celu stworzenia iluzji bezpieczeństwa i utrzymania minimalnego poziomu wsparcia w tych strefach, a także w celu utrzymania pozorów przestrzegania przez Izrael międzynarodowego prawa humanitarnego (MPH), stanowi jedynie dalsze zagrożenie dla ludności cywilnej. Tymczasem ludzie w potrzebie nadal zmagają się z poważnie ograniczonym dostępem do pomocy, na co duży wpływ mają działania wojskowe Izraela. 

26 stycznia 2024 roku Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (ICJ) uznał ryzyko ludobójstwa w Strefie Gazy i nakazał Izraelowi podjęcie tymczasowych środków. 24 maja 2024 roku Trybunał nakazał Izraelowi wstrzymanie ofensywy na Rafah w południowej Gazie i ponowne otwarcie przejścia granicznego Rafah.  

Jest to kolejne potwierdzenie katastrofalnej sytuacji i desperackiej potrzeby natychmiastowego zwiększenia pomocy humanitarnej. Wzywaliśmy do natychmiastowego i trwałego zawieszenia broni w Strefie Gazy od początku tej wojny i ostrzegaliśmy o katastrofalnych konsekwencjach ofensywy na Rafah, odkąd została ogłoszona.   

Wszystkie państwa, które wspierają Izrael, są moralnie i politycznie współwinne. Wzywamy wszystkie państwa, w szczególności USA, Wielką Brytanię i sojusznicze państwa członkowskie UE, aby zrobiły wszystko, co w ich mocy, aby wpłynąć na Izrael i zaprzestać wspierania blokady oraz ataków na ludność i infrastrukturę cywilną w Strefie Gazy.